شرح گلستان - خزائلى، محمد - مکتبة مدرسة الفقاهة

اسم الکتاب : شرح گلستان المؤلف : خزائلى، محمد الجزء : 1 صفحة : 753

فهرست فصول كتاب‌	4
سرآغاز	3
مآخذ كتاب:	7
مقدمه	9
گفتار نخست مفهوم ادب و ادبيات - منشأ روانى ادبيات - هدف ادبيات - كيفيت تطور ادبيات - انواع ادبيات	14
قسمت اول مفهوم ادب و ادبيات	14
قسمت دوم - منشأ روانى ادبيات	15
قسمت سوم - هدف ادبيات	16
قسمت چهارم - كيفيت تطور ادبيات	18
قسمت پنجم - انواع ادبيات	22
نظم	22
نثر	22
انواع نثر از جهت نوع موضوع	23
وصفى	23
تاريخ	23
Roman	23
اثباتى	24
قسم تعليمى	24
نوع مراسلاتى	24
نوع خطابى	25
تئاتر	25
1 - نوع تراژدى -	26
2 - نوع كمدى -	26
3 - نوع دراماتيك -	26
گفتار دوم تصوف و عرفان	28
قسمت اول - مبدأ اشتقاق تصوف و عرفان	28
قسمت دوم - عوامل تشكيل افكار صوفيانه در اسلام	29
قسمت سوم - مبناى فلسفى تصوف	31
قسمت چهارم - روشهاى اخلاقى	32
قسمت پنجم - تشكيلات و هدفهاى صوفيان	32
قسمت ششم - كتب مهم در باب تصوف و عرفان	34
قسمت هفتم - انعكاس تصوف در ادبيات فارسى	35
قسمت هشتم - وظيفه ما در برابر عرفان اسلامى يا آيين جهانى	35
گفتار سوم تاريخ تحول نثر فارسى تا زمان شيخ	39
قسمت اول - مزاياى زبان فارسى كه امروز به آن تكلم ميكنيم	39
قسمت دوم - ادبيات فارسى از زمان هخامنشيان تا انقراض دولت ساسانى	42
قسمت سوم - ادبيات ايران در سه قرن اول هجرى	44
قسمت چهارم - نثرنويسان زمان سامانيان و دوره اول غزنويان	45
قسمت پنجم - نثرنويسان پارسى از دوره دوم غزنوى و عصر سلجوقى تا فتنه مغول	47
قسمت ششم - فارسى‌نويسان اوايل قرن هفتم هجرى كه معاصر يا قريب به عصر شيخ اجل سعدى شيرازيند	50
گفتار چهارم شناسايى مقام سعدى	53
قسمت اول - نام و كنيه و تولد و وفات سعدى شيراز	53
قسمت دوم - زندگانى شيخ اجل	56
قسمت سوم - آثار سعدى	58
گفتار پنجم معرفى گلستان سعدى	61
قسمت اول - وصف اجمالى گلستان	61
قسمت دوم - گلستان از نظر انديشه‌هاى اخلاقى	61
قسمت سوم - گلستان از نظر سبك	66
قسمت چهارم - پيروى از سبك گلستان	68
قسمت پنجم - ترجمه‌هاى گلستان	69
الف - ترجمه‌هاى گلستان بزبان فرانسه	70
ب - ترجمه‌هاى آلمانى	70
ج - ترجمه‌هاى انگليسى	71
د - ترجمه‌هاى عربى	71
ه - ترجمه‌هاى تركى	72
و - ترجمه در زبانهاى ديگر	72
قسمت ششم - شرحهايى كه بر گلستان نوشته شده	73
گفتار ششم سخنى چند در باب شعر - گفتگوى كوتاهى در باب قافيه - مختصرى از علم عروض - اوزان عروضى ابيات و قطعه‌هاى گلستان - انواع شعر فارسى - آرايشهاى سخن در گلستان	75
قسمت اول - سخنى چند در باب شعر	75
قسمت دوم - گفتگوى كوتاهى در باب قافيه	76
قسمت سوم - مختصرى از علم عروض	77
مبحث اول: تعريف علم عروض	77
مبحث دوم: افاعيل عروضى	78
مبحث سوم: بحور عروضى	80
نامهاى. بحور عروضى	80
مبحث چهارم: تقطيع	82
مبحث پنجم: زحافات و علل ساده	83
قسمت چهارم - اوزان عروضى كه ابيات و قطعه‌هاى منظوم گلستان به آن سروده شده است	85
قسمت پنجم - انواع شعر فارسى	89
قسمت ششم - آرايشهاى سخن در گلستان	91
1 - سجع	92
2 - ترصيع	92
3 - مجاز:\	93
4 - تشبيه:\	93
5 - تمثيل:\	94
6 - استعاره:\	94
7 - كنايه:\	94
8 - توريه	95
9 - تلميح:\	95
10 - اقتباس:\	95
11 - طى و نشر يا لف و نشر	95
12 - جمع و تقسيم	95
13 - طباق و تضاد	95
14 - كلام جامع	96
15 - ارسال المثل	96
16 - حسن التعليل	96
17 - اشتقاق	96
18 - مراعاة النظير	96
19 - تجنيس يا جناس	97
20 - قلب معنى‌\	97
ديباچه گلستان	99
سبب تأليف كتاب	105
شرح ديباچه	113
تعليقات بر ديباچه گلستان	115
سبب تأليف گلستان	142
باب اول گلستان	175
باب اول - در سيرت پادشاهان	177
حكايت(1)	177
حكايت(2)	178
حكايت(3)	179
حكايت(4)	180
حكايت(5)	184
حكايت(6)	185
حكايت(7)	186
حكايت(8)	187
حكايت(9)	188
حكايت(10)	189
حكايت(11)	190
حكايت(12)	190
حكايت(13)	191
حكايت(14)	192
حكايت(15)	193
حكايت(16)	194
حكايت(17)	199
حكايت(18)	200
حكايت(19)	201
حكايت(20)	202
حكايت(21)	203
حكايت(22)	203
حكايت(23)	204
حكايت(24)	205
حكايت(25)	207
حكايت(26)	207
حكايت(27)	208
حكايت(28)	209
حكايت(29)	210
حكايت(30)	211
حكايت(31)	211
حكايت(32)	212
حكايت(33)	213
حكايت(34)	213
حكايت(35)	214
حكايت(36)	215
حكايت(37)	215
حكايت(38)	215
حكايت(39)	216
حكايت(40)	216
حكايت(41)	218
شرح باب اول	219
تعليقات بر باب اول گلستان باب اول: در سيرت پادشاهان مشتمل بر 41 حكايت	221
حكايت«1» پادشاهى به كشتن بيگناهى اشارت فرمود	221
حكايت«2» يكى از ملوك خراسان سلطان محمود سبكتكين را بخواب چنان ديد	224
حكايت«3» ملكزاده‌اى را شنيدم كه كوتاه بود و حقير	227
حكايت«4» طايفه‌اى دزدان عرب بر سر كوهى نشسته بودند	234
حكايت«5» سرهنگزاده‌اى را بر در سراى اغلمش ديدم	244
حكايت«6» يكى را از ملوك عجم حكايت كنند	246
حكايت«7» پادشاهى با غلامى عجمى در كشتى نشست	250
حكايت«8» هرمز را گفتند وزيران پدر را چه خطا ديدى	251
حكايت«9» يكى از ملوك عرب، رنجور بود در حالت پيرى	251
حكايت«10» بر بالين تربت يحيى پيغامبر 7 معتكف بودم در جامع دمشق	253
حكايت«11» درويشى مستجاب الدعوه در بغداد پديد آمد	255
حكايت«12» يكى از ملوك بى‌انصاف پارسايى را پرسيد	256
حكايت«13» يكى از ملوك را شنيدم كه شبى در عشرت روز كرده بود	256
حكايت«14» يكى از پادشاهان پيشين در رعايت مملكت سستى كردى	261
حكايت«15» يكى از وزراء معزول شده به حلقه درويشان درآمد	262
حكايت«16» يكى از رفيقان شكايت روزگار نامساعد نزد من آورد	264
حكايت«17» تنى چند در صحبت من بودند	276
حكايت«18» ملكزاده‌اى گنج بسيار از پدر ميراث يافت	279
حكايت«19» آورده‌اند كه نوشيروان عادل را در شكارگاهى صيدى كباب مى‌كردند	280
حكايت«20» وزيرى غافل را شنيدم كه خانه رعيت خراب كردى	281
حكايت«21» مردم‌آزارى را حكايت كنند	284
حكايت«22» يكى را از ملوك، مرضى هايل بود	285
حكايت«23» يكى از بندگان عمروليث گريخته بود	286
حكايت«24» گويند ملك زوزن را خواجه‌اى بود كريم النفس	287
حكايت«25» يكى از ملوك عرب متعلقان ديوان را فرمود	289
حكايت«26» ظالمى را حكايت كنند	290
حكايت«27» يكى در صنعت كشتى گرفتن سرآمده بود	291
حكايت«28» درويشى مجرد به گوشه صحرايى نشسته بود	293
حكايت«29» يكى از وزرا پيش ذو النون مصرى رفت	294
حكايت«30» پادشاهى بكشتن بيگناهى فرمان داد	295
حكايت«31» وزراى انوشيروان در مهمى از مصالح ملك، انديشه همى‌كردند	295
حكايت«32» شيادى گيسوان بافت يعنى كه علوى است	296
حكايت«33» يكى از وزرا به زيردستان رحمت آوردى	298
حكايت«34» يكى از پسران هارون الرشيد پيش پدر آمد خشم‌آلود	299
حكايت«35» با طايفه‌يى از بزرگان به كشتى درنشسته بودم	300
حكايت«36» دو برادر بودند يكى خدمت سلطان كردى	301
حكايت«37» كسى مژده آورد پيش انوشيروان عادل	302
حكايت«38» گروهى از حكما به حضرت كسرى در، به مصلحتى سخن همى‌گفتند	302
حكايت«39» هارون الرشيد را چون ملك مصر مسلم شد	303
حكايت«40» يكى را از ملوك كنيزكى چينى آوردند	305
حكايت«41» اسكندر رومى را پرسيدند	309
باب دوم گلستان	311
باب دوم - در اخلاق درويشان	313
حكايت(1)	313
حكايت(2)	313
حكايت(3)	314
حكايت(4)	314
حكايت(5)	314
حكايت(6)	316
حكايت(7)	316
حكايت(8)	317
حكايت(9)	317
حكايت(10)	318
حكايت(11)	319
حكايت(12)	320
حكايت(13)	320
حكايت(14)	321
حكايت(15)	321
حكايت(16)	321
حكايت(17)	322
حكايت(18)	323
حكايت(19)	323
حكايت(20)	326
حكايت(21)	326
حكايت(22)	326
حكايت(23)	327
حكايت(24)	327
حكايت(25)	328
حكايت(26)	328
حكايت(27)	329
حكايت(28)	330
حكايت(29)	330
حكايت(30)	331
حكايت(31)	331
حكايت(32)	332
حكايت(33)	333
حكايت(34)	335
حكايت(35)	336
حكايت(36)	336
حكايت(37)	337
حكايت(38)	337
حكايت(39)	338
حكايت(40)	338
حكايت(41)	339
حكايت(42)	339
حكايت(43)	340
حكايت(44)	341
حكايت(45)	341
حكايت(46)	341
حكايت(47)	342
حكايت(48)	343
شرح باب دوم	345
تعليقات بر باب دوم گلستان باب دوم: در اخلاق درويشان مشتمل بر 48 حكايت	347
حكايت«1» يكى از بزرگان گفت پارسايى را	347
حكايت«2» درويشى را ديدم كه سر بر آستان كعبه مى‌ماليد	348
حكايت«3» عبد القادر گيلانى را رحمة الله عليه ديدند در حرم كعبه	349
حكايت«4» دزدى به خانه پارسايى درآمد	350
حكايت«5» تنى چند روندگان، متفق سياحت بودند	351
حكايت«6» زاهدى مهمان پادشاهى بود	354
حكايت«7» ياد دارم كه در ايام طفوليت متعبد بودم و شبخيز	355
حكايت«8» يكى را از بزرگان به محفلى اندر، همى‌ستودند	356
حكايت«9» يكى از صلحاى لبنان كه مقامات او در ديار عرب مذكور بود	357
حكايت«10» در جامع بعلبك وقتى كلمه‌اى چند همى‌گفتم بطريق وعظ	360
حكايت«11» شبى در بيابان مكه از بيخوابى پاى رفتنم نماند	362
حكايت«12» پارسايى را ديدم بر كنار دريا كه زخم پلنگ داشت	363
حكايت«13» درويشى را ضرورتى پيش آمد	363
حكايت«14» پادشاهى پارسايى را گفت: هيچت از ما ياد مى‌آيد؟	365
حكايت«15» يكى از صالحان بخواب ديد پادشاهى را در بهشت	365
حكايت«16» پياده‌اى سر و پا برهنه با كاروان حجاز از كوفه بدر آمد	366
حكايت«17» عابدى را پادشاهى طلب كرد	368
حكايت«18» كاروانى در زمين يونان بزدند و نعمت بيقياس ببردند	369
حكايت«19» چندانكه مرا شيخ اجل ابو الفرج بن جوزى رحمة الله عليه	371
حكايت«20» لقمان را گفتند ادب از كه آموختى	377
حكايت«21» عابدى را حكايت كنند كه شبى ده من طعام بخوردى	378
حكايت«22» بخشايش الهى گمشده‌اى را در مناهى، چراغ توفيق فراراه داشت	378
حكايت«23» گله كردم پيش يكى از مشايخ	381
حكايت«24» يكى را از مشايخ پرسيدند از حقيقت تصوف	382
حكايت«25» ياد دارم كه شبى در كاروانى همه شب رفته بوديم	382
حكايت«26» وقتى در سفر حجاز با طايفه‌اى جوانان صاحبدل	383
حكايت«27» يكى از ملوك مدت عمرش سپرى شد و قايم‌مقامى نداشت	385
حكايت«28» يكى را دوستى بود كه عمل ديوان كردى	387
حكايت«29» ابو هريره رضى الله عنه هرروز خدمت مصطفى 6 آمدى	388
حكايت«30» يكى را از بزرگان بادى مخالف در شكم پيچيدن گرفت	389
حكايت«31» از صحبت ياران دمشقم ملالتى پديد آمده بود	390
حكايت«32» يكى از پادشاهان عابدى را پرسيد	393
حكايت«33» يكى از متعبدان شام در بيشه زندگانى كردى	394
حكايت«34» مطابق اين سخن پادشاهى را مهمى پيش آمد	398
حكايت«35» يكى از علماى راسخ را پرسيدند كه چه گويى در نان وقف	399
حكايت«36» درويشى بمقامى درآمد كه صاحب آن بقعه كريم النفس بود	400
حكايت«37» مريدى پير را گفت چه كنم كز خلايق به رنج اندرم	400
حكايت«38» فقيه‌زاده‌اى پدر را گفت كه هيچ از اين سخنان	401
حكايت«39» يكى بر سر راهى مست خفته بود و	404
حكايت«40» طايفه‌اى رندان به خلاف درويشى بدر آمدند	405
حكايت«41» اين حكايت شنو كه در بغداد	405
حكايت«42» يكى از صاحبدلان زورآزمايى را ديد بهم برآمده	407
حكايت«43» بزرگى را پرسيدم از سيرت اخوان الصفا	408
حكايت«44» پيرمردى لطيف در بغداد	410
حكايت«45» آورده‌اند كه فقيهى دخترى داشت بغايت زشتروى	410
حكايت«46» پادشاهى به ديده استخفاف در طايفه درويشان نظر كرد	412
حكايت«47» ديدم گل تازه چند دسته	415
حكايت«48» حكيمى را پرسيدند كه سخاوت پسنديده‌تر است يا شجاعت	416
باب سوم گلستان	418
باب سوم - در فضيلت قناعت	421
حكايت(1)	421
حكايت(2)	421
حكايت(3)	422
حكايت(4)	422
حكايت(5)	423
حكايت(6)	423
حكايت(7)	424
حكايت(8)	424
حكايت(9)	425
حكايت(10)	425
حكايت(11)	426
حكايت(12)	426
حكايت(13)	427
حكايت(14)	428
حكايت(15)	428
حكايت(16)	429
حكايت(17)	429
حكايت(18)	429
حكايت(19)	430
حكايت(20)	430
حكايت(21)	431
حكايت(22)	431
حكايت(23)	432
حكايت(24)	433
حكايت(25)	434
حكايت(26)	434
حكايت(27)	435
حكايت(28)	435
حكايت(29)	444
شرح باب سوم	447
تعليقات بر باب سوم گلستان باب سوم در فضيلت قناعت مشتمل بر 28 حكايت	449
حكايت«1» خواهنده مغربى در صف بزازان حلب ميگفت	449
حكايت«2» دو اميرزاده در مصر بودند يكى علم آموخت و ديگرى مال اندوخت	449
حكايت«3» درويشى را شنيدم كه در آتش فقر و فاقه همى‌سوخت	451
حكايت«4» يكى از ملوك عجم طبيبى حاذق به خدمت مصطفى 6	452
حكايت«5» در سيرت اردشير بابكان آمده است	452
حكايت«6» دو درويش خراسانى ملازم صحبت يكديگر سفر كردندى	453
حكايت«7» يكى از حكما پسر را نهى همى‌كرد از بسيار خوردن	453
حكايت«8» رنجورى را گفتند: دلت چه ميخواهد	454
حكايت«9» قصابى را درمى چند بر صوفيان گرد آمده بود	455
حكايت«10» جوانمردى را در جنگ تاتار جراحتى هول رسيد	455
حكايت«11» يكى از علماء، خورنده بسيار داشت	457
حكايت«12» درويشى را ضرورتى پيش آمد	458
حكايت«13» خشكسالى در اسكندريه عنان طاقت درويش از دست رفته بود	458
حكايت«14» حاتم طايى را گفتند از خود بزرگ همت‌تر در جهان ديده‌اى يا شنيده‌اى؟	460
حكايت«15» موسى 7 درويشى را ديد	461
حكايت«16» اعرابى را ديدم در حلقه جوهريان بصره حكايت همى‌كرد	462
حكايت«17» عربى در بيابان از غايت تشنگى ميگفت	463
حكايت«18» همچنين در قاع بسيط مسافرى گمشده بود	463
حكايت«19» هرگز از دور زمان نناليدم	464
حكايت«20» يكى از ملوك با تنى چند از خاصان در شكارگاهى	465
حكايت«21» گدايى هول را حكايت كنند كه نعمتى وافر اندوخته بود	465
حكايت«22» بازرگانى را ديدم صد و پنجاه شتر، بار داشت و چهل بنده خدمتگار	466
حكايت«23» مالدارى را شنيدم كه به بخل چنان معروف بود كه حاتم طائى به كرم	468
حكايت«24» صيادى ضعيف را ماهيى قوى به دام اندر افتاد	469
حكايت«25» دست و پا بريده‌يى هزارپايى را بكشت	470
حكايت«26» ابلهى را ديدم سمين، خلعتى ثمين در بر	471
حكايت«27» دزدى گدايى را گفت: شرم نميدارى	472
حكايت«28» مشت‌زنى را حكايت كنند كه از دهر مخالف بفغان آمده بود	472
حكايت«29» درويشى را ديدم كه به غارى درنشسته بود	483
باب چهارم گلستان	485
باب چهارم - در فوايد خاموشى	487
حكايت(1)	487
حكايت(2)	487
حكايت(3)	488
حكايت(4)	488
حكايت(5)	488
حكايت(6)	489
حكايت(7)	489
حكايت(8)	489
حكايت(9)	490
حكايت(10)	490
حكايت(11)	491
حكايت(12)	491
حكايت(13)	492
حكايت(14)	492
شرح باب چهارم	493
تعليقات بر باب چهارم گلستان باب چهارم در فوايد خاموشى مشتمل بر 14 حكايت	495
حكايت«1» يكى را از دوستان گفتم كه امتناع سخن گفتنم بعلت آن اختيار آمد	495
حكايت«2» بازرگانى را هزار دينار خسارت افتاد	495
حكايت«3» جوانى خردمند، از فنون فضايل حظى وافر داشت	496
حكايت«4» عالمى معتبر را مناظره افتاد	496
حكايت«5» جالينوس، ابلهى را ديد	497
حكايت«6» سحبان وائل را در فصاحت بينظير نهاده‌اند	498
حكايت«7» يكى از حكما را شنيدم كه ميگفت: هرگز كسى به جهل خويش	498
حكايت«8» تنى چند از خاصان سلطان محمود گفتند حسن ميمندى را	499
حكايت«9» در عقد بيع سرايى متردد بودم	499
حكايت«10» يكى از شعرا پيش امير دزدان رفت	500
حكايت«11» منجمى به خانه درآمد	500
حكايت«12» خطيبى كريه الصوت خود را خوش‌آواز پنداشتى	501
حكايت«13» يكى در مسجد سنجار بتطوع بانگ نماز گفتى	502
حكايت«14» ناخوش‌آوازى ببانگ بلند قرآن همى‌خواند	503
باب پنجم گلستان	505
باب پنجم - در عشق و جوانى	507
حكايت(1)	507
حكايت(2)	507
حكايت(3)	508
حكايت(4)	508
حكايت(5)	510
حكايت(6)	511
حكايت(7)	511
حكايت(8)	512
حكايت(9)	512
حكايت(10)	513
حكايت(11)	515
حكايت(12)	515
حكايت(13)	515
حكايت(14)	517
حكايت(15)	517
حكايت(16)	518
حكايت(17)	518
حكايت(18)	520
حكايت(19)	522
حكايت(20)	523
حكايت(21)	527
شرح باب پنجم	529
تعليقات بر باب پنجم گلستان باب پنجم در عشق و جوانى مشتمل بر 21 حكايت	531
حكايت«1» حسن ميمندى را گفتند: سلطان محمود چندين بنده صاحب جمال دارد	531
حكايت«2» گويند خواجه‌اى را بنده‌اى بود نادر الحسن	532
حكايت«3» پارسايى را ديدم به محبت شخصى گرفتار	532
حكايت«4» يكى را دل از دست رفته بود و ترك جان گفته	533
حكايت«5» يكى را از متعلمان، كمال بهجتى بود	535
حكايت«6» شبى ياد دارم كه يارى عزيز از در، درآمد	535
حكايت«7» يكى دوستى را كه زمانها نديده بود، بديد گفت: كجايى كه مشتاق بوده‌ام	536
حكايت«8» ياد دارم كه در ايام پيشين من و دوستى	537
حكايت«9» دانشمندى را ديدم كه به محبت كسى مبتلى شده	537
حكايت«10» در عنفوان جوانى چنانكه افتد و دانى با شاهدى سرى و سرى داشتم	538
حكايت«11» يكى را پرسيدند از مستعربان	540
حكايت«12» يكى را از علماء پرسيدند كه كسى با ماهرويى در خلوت نشسته	541
حكايت«13» طوطيى را با زاغى در يك قفس كرده بودند	542
حكايت«14» رفيقى داشتم كه سالها با هم سفر كرده بوديم	544
حكايت«15» يكى را زن صاحب جمال درگذشت	544
حكايت«16» ياد دارم كه در ايام جوانى گذرى داشتم به كويى	545
حكايت«17» سالى محمد خوارزمشاه رحمه الله، باختا براى مصلحتى صلح اختيار كرد	546
حكايت«18» خرقه‌پوشى در كاروان حجاز همراه ما بود	550
حكايت«19» يكى را از ملوك عرب حديث مجنون ليلى و شورش حال وى بگفتند	551
حكايت«20» قاضى همدان را حكايت كنند كه با نعلبند پسرى، سرخوش بود	553
حكايت«21» جوانى پاكباز و پاك‌رو بود	558
باب ششم گلستان	561
باب ششم در ضعف و پيرى	563
حكايت(1)	563
حكايت(2)	564
حكايت(3)	566
حكايت(4)	566
حكايت(5)	566
حكايت(6)	567
حكايت(7)	568
حكايت(8)	568
حكايت(9)	568
شرح باب ششم	571
تعليقات بر باب ششم گلستان باب ششم در ضعف و پيرى مشتمل بر 9 حكايت	573
حكايت«1» با طايفه‌اى دانشمندان در جامع دمشق بحثى همى‌كردم	573
حكايت«2» پيرى حكايت كند كه دخترى خواسته بودم	574
حكايت«3» مهمان پيرى بودم در ديار بكر كه مال فراوان داشت	575
حكايت«4» روزى به غرور جوانى در راهى سخت رانده بودم	575
حكايت«5» جوانى چست و لطيف، خندان و شيرين‌زبان، در حلقه عشرت ما بود	576
حكايت«6» وقتى بجهل جوانى بانگ بر مادر زدم	577
حكايت«7» توانگرى بخيل را پسرى رنجور بود	577
حكايت«8» پيرمردى را گفتند چرا زن نكنى	578
حكايت«9» شنيده‌ام كه در اين روزها كهن‌پيرى	578
باب هفتم گلستان
باب هفتم در تاثير تربيت	583
حكايت(1)	583
حكايت(2)	583
حكايت(3)	584
حكايت(4)	585
حكايت(5)	586
حكايت(6)	587
حكايت(7)	588
حكايت(8)	589
حكايت(9)	589
حكايت(10)	589
حكايت(11)	590
حكايت(12)	591
حكايت(13)	591
حكايت(14)	591
حكايت(15)	592
حكايت(16)	592
حكايت(17)	593
حكايت(18)	594
حكايت(19)	595
حكايت(20) جدال سعدى با مدعى در بيان توانگرى و درويشى	595
شرح باب هفتم
تعليقات بر باب هفتم گلستان باب هفتم در تأثير تربيت مشتمل بر 20 حكايت	607
حكايت«1» يكى از وزرا، پسرى كودن داشت	607
حكايت«2» حكيمى پسران را پند همى‌داد كه جانان پدر هنر آموزيد	607
حكايت«3» يكى از فضلا تعليم ملكزاده‌اى همى‌داد	608
حكايت«4» معلم كتابى را ديدم در ديار مغرب	610
حكايت«5» پارسازاده‌اى را نعمت بيكران از تركه عمان بدست افتاد	611
حكايت«6» پادشاهى پسر را به اديبى داد و گفت	612
حكايت«7» يكى را شنيدم از پيران مربى كه مريدى را همى‌گفت	613
حكايت«8» اعرابى را ديدم كه پسر را همى‌گفت	613
حكايت«9» در تصانيف حكما آورده‌اند كه كژدم را ولادت معهود نيست	614
حكايت«10» فقيره درويشى حامله بود	614
حكايت«11» طفل بودم كه بزرگى را پرسيدم از بلوغ	615
حكايت«12» سالى نزاعى در ميان پيادگان حجيج افتاده بود	616
حكايت«13» هندويى نفطاندازى همى‌آموخت	618
حكايت«14» مردكى را درد چشم خاست	618
حكايت«15» يكى را از بزرگان ائمه پسرى وفات يافت	619
حكايت«16» پارسايى بر يكى از خداوندان نعمت گذر كرد	619
حكايت«17» سالى از بلخ باميانم سفر بود و راه از حراميان پرخطر	621
حكايت«18» توانگرزاده‌اى را ديدم بر سر گور پدر نشسته	622
حكايت«19» بزرگى را پرسيدم از معنى اين حديث	623
حكايت«20» جدال سعدى با مدعى در بيان توانگرى و درويشى	623
باب هشتم گلستان	637
باب هشتم - در آداب صحبت	639
(1)	639
(2)	639
(3)	640
(4)	640
(5)	641
(6)	641
(7)	641
(8)	641
(9)	642
(10)	642
(11)	643
(12)	643
(13)	643
(14)	643
(15)	644
(16)	644
(17)	644
(18)	644
(19)	645
(20)	645
(21)	646
(22)	646
(23)	646
(24)	646
(25)	646
(26)	647
(27)	647
(28)	647
(29)	647
(30)	647
(31)	648
(32)	648
(33)	648
(34)	649
(35)	649
(36)	650
(37)	650
(38)	650
(39)	650
(40)	650
(41)	650
(42)	651
(43)	651
(44)	651
(45)	651
(46)	652
(47)	652
(48)	652
(49)	652
(50)	652
(51)	653
(52)	653
(53)	653
(54)	654
(55)	654
(56)	654
(57)	654
(58)	655
(59)	655
(60)	655
(61)	655
(62)	655
(63)	656
(64)	656
(65)	656
(66)	656
(67)	657
(68)	657
(69)	657
(70)	657
(71)	658
(72)	658
(73)	658
(74)	658
(75)	659
(76)	659
(77)	659
(78)	659
(79)	660
(80)	660
(81)	660
(82)	660
(83)	660
(84)	660
(85)	661
(86)	661
(87)	661
(88)	661
(89)	662
(90)	662
(91)	662
(92)	663
(93)	663
(94)	663
(95)	664
(96)	664
(97)	664
(98)	664
(99)	665
(100)	665
(101)	665
(102)	665
(103)	666
(104)	666
(105)	666
(106)	666
(107)	667
(108)	667
(109)	667
(110)	667
(111)	667
(112)	668
(113)	668
(114)	668
(115)	669
(116)	669
(117)	669
(118)	670
شرح باب هشتم	673
باب هشتم در آداب صحبت و تربيت	675
(1) مال از بهر آسايش عمر است، نه عمر از بهر گرد كردن مال	675
(2) موسى 7 قارون را نصيحت كرد	676
(3) دو كس رنج بيهوده بردند و سعى بيفايده كردند	677
(4) علم از بهر دين‌پروردن است نه از بهر دنيا خوردن	678
(5) ملك از خردمندان جمال گيرد	678
(6) سه چيز بى سه چيز پايدار نماند	679
(7) رحم آوردن بر بدان ستم است بر نيكان	679
(8) به دوستى پادشاهان اعتماد نتوان كرد	680
(9) هرآن سرى كه دارى با دوستان در ميانه منه	680
(10) دشمن ضعيف كه در طاعت آيد و دوستى نمايد	682
(11) سخن در ميان دو دشمن چنان گوى	682
(12) هركه با دشمنان صلح ميكند	683
(13) چون در امضاى كارى متردد باشى	684
(14) تا كار به زر برمى‌آيد جان در خطر انداختن نشايد	684
(15) بر عجز دشمن رحمت مكن	685
(16) هركه بدى را بكشد	685
(17) نصيحت از دشمن پذيرفتن خطا است	686
(18) خشم بيش از حد گرفتن وحشت آرد	686
(19) دو كس دشمن ملك و دينند	687
(20) پادشاه بايد تا بحدى خشم بر دشمنان نراند كه دوستان را اعتماد نماند	688
(21) بدخوى در دست خوى بد خود گرفتار است	689
(22) چو بينى كه در سپاه دشمن تفرقه افتاد	689
(23) دشمن چو از همه حيلتى فروماند	690
(24) سر مار بدست دشمن بكوب	690
(25) خبرى كه دانى كه دلى بيازارد	691
(26) پادشاه را بر خيانت كسى واقف مگردان	691
(27) هركه نصيحت خودراى ميكند	692
(28) فريب دشمن مخور و غرور مداح مخر	692
(29) متكلم را تا كسى عيب نگيرد	693
(30) همه‌كس را عقل خود بكمال نمايد و فرزند خود بجمال	694
(31) ده آدمى بر سفره‌اى بخورند	696
(32) هركه در حال توانايى نكويى كند	697
(33) هرچه زود برآيد دير نپايد	697
(34) كارها به صبر برآيد و مستعجل بسر درآيد	699
(35) نادان را به از خاموشى نيست	699
(36) هركه با داناتر از خود مجادله كند	701
(37) هركه با بدان نشيند نيكى نبيند	701
(38) مردمان را عيب نهانى پيدا مكن كه مر ايشانرا رسوا كنى و خود را بى‌اعتماد	701
(39) هركه علم خواند و عمل نكرد بدان ماند	702
(40) از تن بيدل، طاعت نيايد و پوست بيمغز، بضاعت را نشايد	702
(41) نه هركه در مجادله چست، در معامله درست	702
(42) اگر شبها همه قدر بودى، شب قدر، بيقدر بودى	703
(43) نه هركه بصورت نيكوست سيرت زيبا در اوست	703
(44) هركه با بزرگان ستيزد خون خود بريزد	704
(45) پنجه با شير و مشت بر شمشير زدن كار خردمندان نيست	705
(46) ضعيفى كه با قوى دلاورى كند	705
(47) هركه نصيحت نشنود سر ملامت شنيدن دارد	706
(48) بى‌هنران هنرمندان را نتوانند ديدن	706
(49) اگر جور شكم نيستى هيچ مرغ در دام صياد نيوفتادى	707
(50) حكيمان ديردير خورند و عابدان نيم‌سير	707
(51) مشورت با زنان تباه است و سخاوت با مفسدان گناه	709
(52) هركه را دشمن پيش است اگر نكشد دشمن خويش است	709
(53) حكيمى كه با جهال درافتد	710
(54) خردمندى را كه در زمره اوباش سخن ببندد	711
(55) گوهر اگر در خلاب افتد همان نفيس است	711
(56) استعداد بى‌تربيت دريغ است	712
(57) مشك آن است كه خود ببويد نه آنكه عطار بگويد	713
(58) دوستى را كه بعمرى فراچنك آرند نشايد كه بيكدم بيازارند	714
(59) عقل در دست نفس چنان گرفتار است كه مرد عاجز در دست زن گربز	714
(60) راى بى‌قوت مكر و فسون است	715
(61) رندى كه بخورد و بدهد به از عابدى كه روزه بدارد و بنهد	716
(62) هركه ترك شهوات از بهر قبول خلق داده است	716
(63) اندك‌اندك خيلى شود و قطره‌قطره سيلى گردد	717
(64) عالم را نشايد كه از سفاهت عامى به حلم درگذرد	717
(65) معصيت از هركه صادر شود ناپسنديده است	718
(66) جان در حمايت يكدم است و دنيا وجودى ميان دو عدم	718
(67) شيطان با مخلصان برنمى‌آيد	719
(68) هركه در زندگى نانش نخورند چون بميرد نامش نبرند	721
(69) لذت انگور بيوه داند نه خداوند ميوه	721
(70) يوسف صديق 7 در خشكسال مصر سير نخوردى	721
(71) درويش ضعيف‌حال را در خشكى تنگسال مپرس	722
(72) دو چيز محال عقل است	723
(73) اى طالب روزى، بنشين كه بخورى	724
(74) به نانهاده دست نرسد	725
(75) صياد، بى‌روزى در دجله ماهى نگيرد	725
(76) توانگر فاسق، كلوخ زراندود است	725
(77) شدت نيكان روى در فرج دارد	726
(78) حسود از نعمت حق بخيل است و بنده بيگناه را دشمن ميدارد	727
(79) تلميذ بى‌ارادت، عاشق بى‌زر است	727
(80) مراد از نزول قرآن تحصيل سيرت خوب است	728
(81) عامى متعبد پياده رفته است	728
(82) يكى را گفتند عالم بى‌عمل به چه ماند	729
(83) مرد بيمروت زن است	729
(84) دو كس را حسرت از دل نرود و پاى تغابن از گل برنيايد	730
(85) خلعت سلطان اگرچه عزيز است	731
(86) خلاف رأى صواب است و عكس رأى اولو الالباب	732
(87) امام مرشد محمد غزالى را رحمه الله پرسيدند	732
(88) هرآنچه دانى كه هرآينه معلوم تو خواهد شد	733
(89) يكى از لوازم صحبت آن است	733
(90) هركه با بدان نشيند	734
(91) حلم شتر چنانكه معلوم است	734
(92) هركه در پيش سخن ديگران افتد	734
(93) ريشى درون جامه داشتم	735
(94) دروغ گفتن به ضربت شمشير ماند	735
(95) اجل كاينات از روى ظاهر، آدمى است	736
(96) از نفس‌پرور هنرپرورى نيايد	737
(97) در انجيل آمده است	737
(98) ارادت بيچون، يكى را از تخت شاهى فرود آرد	737
(99) اگر تيغ قهر بركشد، نبى و ولى سر دركشد	738
(100) هركه به تأديب دنيا راه صواب نگيرد	739
(101) نيكبختان به حكايت و امثال پيشينيان پند گيرند	740
(102) آنرا كه گوش ارادت، گران آفريده‌اند	740
(103) گداى نيك‌انجام به از پادشاه بدفرجام	741
(104) زمين را از آسمان نثار است	742
(105) حق جل و علا ميبيند و ميپوشد	742
(106) زر از معدن به كان كندن بدرآيد	742
(107) هركه بر زيردستان نبخشايد	743
(108) عاقل، چو خلاف در ميان آمد، بجهد	743
(109) مقامر را سه شش ميبايد و ليكن سه يك مى‌آيد	744
(110) درويشى به مناجات در، ميگفت	745
(111) اول كسى كه علم بر جامه كرد و انگشترى در دست، جمشيد بود	745
(112) بزرگى را پرسيدند كه با چندين فضيلت كه دست راست راست	746
(113) نصيحت پادشاهان كردن كسى را مسلم باشد كه بيم سر ندارد و اميد زر	746
(114) شاه از بهر دفع ستمگاران است	747
(115) همه‌كس را دندان به ترشى كند شود مگر قاضيان را كه به شيرينى	748
(116) قحبه پير از نابكارى چه كند	748
(117) حكيمى را پرسيدند كه چندين درخت نامور	749
(118) دو كس مردند و حسرت بردند	750

اسم الکتاب : شرح گلستان المؤلف : خزائلى، محمد الجزء : 1 صفحة : 753

صيغة PDF

شهادة

الفهرست