______________________________ (9)- لا حول گويند: يعنى با تعجب و شادى گويند: لا حول و لا قوة الا بالله.

حكايت «3» جوانى خردمند، از فنون فضايل حظى وافر داشت ...

(10)- فنون: جمع فن بمعنى هنرها و رشته‌هاى هنرى.

(11)- فضايل: جمع فضيلت، برتريها و صفتهاى اصلى اخلاق نيك. در اصل و تعداد اجناس فضايل ميان حكما اختلاف است. سقراط اصل همه فضيلتها را دانش ميداند و ارسطو اصل فضايل را عدالت ميشناسد. بيشتر حكما به پيروى از ارسطو، اجناس فضايل را حكمت و عفت و شجاعت و عدالت شمرده‌اند.

(12)- حظ: نصيب و بهره.

(13)- نافر: اسم فاعل از نفور، رمنده. دارنده طبع نافر كسى است كه خوى او دورى از مردم و كم‌گويى است.

(14)-

قطعه بر وزن شماره 1 با قافيه مقيد.

داستانهاى معروف را غالبا شيخ اجل با عبارت «نشنيدى» يا «آن نشنيدى» آغاز ميكند.

مراد شعر اين است: ممكن است از كسى كه بكارى اشتغال دارد كار ديگرى بخواهند به پندار آنكه كار دوم نظير كار اول است اما شخصى كه از وى عمل خواسته شده از عهده آن كار برنيايد چنانكه صوفى ميخ نعل كفش خود را استوار ميكرد. سرهنگى از او خواست كه حيوان چهار پايش را نعل كند. بعلاوه برخى انتظار دارند كه اشخاص، همچنانكه كارهاى خود را ميكنند براى ديگران نيز برايگان يا برخلاف شؤون، همان نوع كارها را انجام دهند.

(15)-

بيت بر وزن شماره 3 با قافيه مردف.

در بعضى نسخه‌ها چنين ضبط شده: «ندارد كسى با تو ناگفته كار» اما اين تركيب، سنگين است و از شيوه شيخ دور و به سبك فردوسى نزديك مينمايد.

حكايت «4» عالمى معتبر را مناظره افتاد ...

(16)- معتبر: اسم مفعول از باب افتعال يعنى با اهميت و داراى اعتبار.

(17)- مناظره: بحث و اظهار نظر كردن دو نفر يا دو گروه در مقابل يكديگر. مناظره در امور دينى ميان مسلمانان از زمان امويان آغاز گرديد و حسن بصرى و واصل بن عطا و همچنين بزرگان خوارج در اين كار پيشقدم بودند. اما از زمان عباسيان بر مناظرات دينى لفظ احتجاج اطلاق گرديد و علم مناظره در رديف دانشهاى ادبى درآمد.