جواب:

بلى لازم است و همان قبض ولى كافى است. و ظاهر احاديث معتبره و اطلاقات اكثر علما عدم احتياج به «قصد جديد» است، خصوصا با وجود آن كه توليت را از براى خود قرار داده.

3 سؤال:

هر گاه كسى ملكى را وقف اولاد كرده و معلوم نيست كه وقف اولاد ذكور است يا اناث نه به عنوان اطلاق و نه به عنوان تقييد، و نه كيفيت آن معلوم است. چگونه قسمت مىشود؟.

جواب:

على السويه در ميان همه قسمت مىشود. و اين از جملۀ مهمات مسائل است كه اين حقير در اين عصر به حكم آن برخوردم. و در ميان علما اضطراب بسيار بود و همگى به اين رجوع كردهاند، اين را ضبط كن. و چنين است حكم در هر جا كه موقوف عليهم مشتبه باشد در ميان جمعى. و اللّٰه العالم.

4 سؤال:

هر گاه ملكى در دست سه برادر باشد كه مشهور به وقف باشد، و جدّۀ مادرى ايشان وقف كرده است، و فرزندان آن جدّه منحصر باشد در مادر همين برادرها و كيفيت وقف معلوم نيست. و الحال يكى از سه برادر فوت شده و از او پسرى مانده، و برادر ديگر هم فوت شده بلا عقب، و برادر سوم كه در حيات است سهم برادر بلا عقب را تصرف كرده و بر پسر برادر ديگر هم ادعا مىكند كه آن سهم هم كه از پدر تو مانده مال من است با اجرت المثل ايام تصرف رد كن. و متمسك است به اين كه «اين وقف اولاد است و مادامى كه طبقۀ عليا از اولاد باشد طبقۀ سفلى بهره [اى] ندارد». حكم اين چه چيز است؟.

جواب:

اين سؤال كمال اجمال دارد و محتاج است به تفصيل شقوق و احتمالات. أولا اين كه هر گاه اصل وقفيت ملك ثابت، و مصرف و موقوف عليه به ثبوت شرعى نرسد كه چه چيز است و هيچ معلوم نباشد، منافع آن را بايد به وجوه خير رسانيد مثل فقرا و مساكين و زوار و امثال اينها. و هر گاه معلوم شود و به ثبوت برسد- به شهود يا استفاضه- كه وقف اولاد است، همين تنها بس نيست. بلكه بايد مراد واقف معلوم باشد. هر گاه ثابت بشود كه واقف وقف كرده است بر اولاد و بس، پس اين وقف باطل است بنا بر قولى، به جهت آن كه منقطع الآخر است، و وقف بايد