كتاب الهبات (من المجلد الثانى)

67: سؤال:

هر گاه زيد يك دانگ از آب معين هبه كند به عمرو ولد خود با املاك و باغات. و املاك و باغات زيد در آن قريه زياده بر آب او است. و الحال عمرو مىگويد كه تو يك دانگ از آب و ملك به من دادهاى من از همۀ ملك يك دانگ را مىگيرم. و زيد مىگويد: به قدر آب ملك بگير و زرع كن. و صيغۀ هبه بر مطلق آب و ملك جارى شده. و تعيين نشده (؟).

جواب:

هر گاه اين ملك تعلق به آن آب دارد [1] كه تابع آن باشد در خريد و فروش، كه هر وقت گويند «يك دانگ آب و ملك را فلان كس فروخت» مراد مجموع يك دانگ آن زمين باشد، در اينجا قول عمرو مقدم است. و هر گاه در صورت مزبوره گفته باشد كه «يك دانگ آب و به قدر آن چه اين آب كفايت آن كند از زمين تابع آن به تو بخشيدم» در اين صورت عقد هبه باطل است، به سبب جهالت عين موهوبه. و هم چنين هر گاه آن زمين تابع آب نباشد، و آب، ملكى كه متعلق به آن باشد و تابع آن باشد، ندارد، و لكن واهب املاك على حده دارد. و يك دانگ آب با هر قدر زمين كه از آن شرب شود به او ببخشد، آن نيز باطل است. به جهت جهالت.

خصوصا اين كه غالبا امر آب مختلف است به حسب اوقات و سنوات.

[1]: عبارت نسخه: هر گاه اين آب و ملك تعلق به آن دارد.