وى مى‌نويسد:

نظام‌هايى كه به مخالفان اجازه شركت در انتخابات را نمى‌دهند، يا مخالفان را در فشار مى‌گذارند و از فعاليّت‌هاى آنان جلوگيرى و انتشارات آنان را سانسور، يا از پخش آنها جلوگيرى مى‌كنند يا در رأى‌ها و شمارشى‌را تقلّب مى‌دارند. دموكراتيك نيستند.[1] «ديويد بتهام» و «بويل» معتقدند: دموكراسى، مفهومى مطلق نيست. كشورى را مى‌توان دموكراتيك ناميد كه حكومت آن از طريق رقابت در انتخابات به مسند قدرت رسيده و مسئول و پاسخ‌گوى به مردم باشد.[2]

تبيين دموكراسى براساس بنيادهاى خاص ايدئولوژيك‌

«رابرت راتستاين» عضو مؤسسه صلح ايالات متّحده، ازاين‌منظر، صلح ايالات متّحده، اظهار مى‌دارد:

دموكراسى، مبتنى بر مسئوليّت مقاماتى است كه با انتخابات قانونى برگزيده مى‌شوند، انتخاباتى كه در آن تقريبا همه شهروندان مى‌توانند رأى دهند.

سپس پذيرش چنين انتخاباتى را به عنوان دموكراسى علاوه بر اين‌كه منوط به تحقّق سطح بالايى از توسعه و وجود جامعه مدنى معرّفى مى‌كند، بر تحقق ارزش‌هاى خاصّى، نظير تساهل و مصالحه استوار مى‌داند.[3] ازاين‌رو صرف برگزارى انتخاباتى صحيح و كاملا عادلانه، براى دموكراتيك ناميدن نوع حكومت كافى نخواهد بود.

تبيين دموكراسى با نگرش ابزارانگارانه‌

برخى دموكراسى را صرفا شيوه و سازوكارى مؤثّر براى ورود و دخالت در عرصه تصميم‌سازى‌هاى حكومتى معرّفى كرده‌اند.

[1] - همان، ص 10.

[2] - دموكراسى چيست؟ ص 11.

[3] - تيموتى سيسك، اسلام و دموكراسى، ترجمه شعبانعلى بهرام‌پور و حسن محدّث، ص 25.