زعيم عاليقدر امام خمينى قدّس سرّه است. و اميدواريم كه اين وضع براى دورانهاى بعد نيز ادامه پيدا كند.

آيا فقها از اداره كشور عاجز هستند؟

(1) انتقاد نهم: يكى ديگر از انتقادات اين بود كه فقها به دليل بر كنار بودنشان از سياستهاى پيچيده جهان امروز، قادر بر اداره كشور نيستند، با اين بيان كه:

«فقيه اصطلاحا عالم به اصول و احكام اسلام و داراى قدرت استنباط و استخراج احكام جزئى از اصول كلّى شرع اسلام است، فقيه در اين معناى اصطلاحى، قدرت استخراج حكم را از اصول اسلامى دارد، ولى اين قدرت به معناى قدرت تطبيق بر موضوعات و قدرت اجراى احكام نيست، تطبيق حكم بر موضوعات و اجراى حكم در موضوعات خاص، نيازمند به صفات و سجايا، تبحّرها و اطلاعات ديگرى است كه در فقيه به معناى اصطلاحى لزوما جمع نيست، حال ممكن است يك فقيهى پيدا بشود كه داراى آن صفات و خصوصيات باشد و ليكن مجرا و كانالى را كه فقيه به معناى اصطلاحى در آن تربيت مى‌شود و رشد مى‌كند مجرايى نيست كه آن گونه اطّلاعات و سجايا را رشد بدهد، فقيه به معناى وسيع و كامل آن كه بتواند متصدّى امر حكومت و ولايت شود بايد بر دانش اداره اجتماع مدرن و پيچيده امروزى و مسائل گوناگون سياسى، اقتصادى، فرهنگى، اخلاقى و تربيتى كه امروزه در پيش پاى حكومتها قرار دارد احاطه و تسلّط داشته باشد و علاوه بر آن از قدرت اراده و سجاياى اخلاقى خاصّى برخوردار باشد كه اوّلا: بتواند بر مواضع و مشكلات اجرايى و ادارى فايق بشود و ثانيا:

با قبضه شدن قدرت سياسى اقتصادى، فرهنگى در نزد خود از جادّه راست منحرف نشود، اين خصوصياتى است كه بايد فقيه دارا باشد تا اينكه صلاحيّت ولايت عامّه بر جامعه پيدا بكند».

(2) پاسخ: گفتار فوق بسيار متين است؛ زيرا فقيهى كه مى‌خواهد در رأس حكومت يك كشور قرار گيرد نمى‌تواند تنها به دانستن فقه اكتفا كند، بلكه حتما بايد داراى اطّلاعات‌