يادآور شديم‌[1] و نيز امام صادق عليه السّلام فرمود: «ذاك الى الامام»[2] ولى خود ايشان و نيز ساير امامان عليهم السّلام با اينكه ولايت داشتند از صدور حكم به هلال خوددارى مى‌نمودند. و آن به دليل موقعيت زمان و در برابر خلفاى جور بود.

بنابراين، با در نظر گرفتن دليل ولايت عامّه براى فقيه، اين ولايت (ولايت حكم در موضوعات) نيز براى فقيه ثابت مى‌گردد، لانّ له ما للامام عليه السّلام.

ولى همانگونه كه ملاحظه مى‌شود اين استدلال بستگى به اثبات ولايت عامّه دارد كه در بحث ولايت تصرف در امور عامّه و ولايت زعامت فقيه، بررسى خواهد شد.

3- توقيع شريف‌

(1) امام زمان عليه السّلام در توقيع شريف درباره فقها چنين فرموده است:

«و امّا الحوادث الواقعة فارجعوا فيها الى رواة حديثنا فانّهم حجّتى عليكم و انا حجّة اللّه».[3] مفاد اين حديث، عبارت است از اينكه در كليه حوادث (پيشامدها) بايد به روات حديث (فقها) مراجعه نمود؛ از جمله، موضوعات غير قضايى كه نياز به مراجعه به فقيه دارد.

اشكال:

(2) بعضى گفته‌اند كه اين حديث مخصوص به معرفت احكام شرعيه است و شامل موضوعات- مطلقا- نيست؛ زيرا امام عليه السّلام فرموده است: «فارجعوا فيها» و نفرمود «فارجعوها» و مفاد جمله اوّل عبارت از اين است كه درباره فهم حكم حادثه بايد به فقها مراجعه كنيد و چنين معنا مى‌دهد كه در مورد جهل به حكم، بايد به ايشان مراجعه شود.

امّا مفاد جمله دوم، اين است كه خود حادثه را به فقيه ارجاع دهيد تا در آن تصميم بگيرد و چنين معنا مى‌دهد كه تصميم‌گيرى در موضوعات، با فقيه است، پس بايد به او

[1] - صفحه 356.

[2] - صفحه 358.

[3] - وسائل الشيعة 18/ 101/ ح 9/ باب 11، از ابواب صفات قاضى.