بديهى است كه تطبيق امامت بر او بر اساس تقيه بوده؛ زيرا امام عليه السّلام صريحا فرمود كه اگر با او هم غذا نمى‌شدم (كافى بود كه براى يك روز روزه گرفتن بر خلاف ميل او) مرا مى‌كشت. ولى در اصل كبرا هيچ گونه دليلى براى حمل بر تقيه وجود ندارد، بلكه لحن گفتار امام عليه السّلام اشاره به يك امر مسلّم و قطعى نزد عموم مسلمين است و آن اينكه در اين قبيل موضوعات عام البلوى، امام و رهبر است كه بايد نظر بدهد و مردم از او تبعيّت كنند تا هرج و مرج به وجود نيايد.

نتيجه آنكه: در دلالت اين حديث بر حجيّت حكم امام عليه السّلام هيچ گونه جاى ترديد نيست. ولى همانگونه كه در بررسى صحيحه ابن قيس گفتيم مخصوص به امام است و ثبوت آن نسبت به فقيه به ضميمه ادلّه ولايت عامّه تمام خواهد شد. و نيز علاوه بر ضعف سند، مخصوص به موضوعات عام است و شامل موضوعات شخصى نمى‌شود.

3- مرسل داوود بن حصين‌

(1) «داود بن الحصين عن رجل من اصحابه عن ابى عبد اللّه عليه السّلام انّه قال و هو بالحيرة فى زمان ابى العبّاس: انّى دخلت عليه و قد شكّ النّاس فى الصّوم و هو و اللّه من شهر رمضان فسلّمت عليه، فقال: يا ابا عبد اللّه أ صمت اليوم؟ فقلت: لا، و المائدة بين يديه، قال: فادن فكل، قال: فدنوت فاكلت، قال: و قلت: الصّوم معك و الفطر معك ...».[1] اين حديث نيز به مضمون حديث «رفاعه» است و گويا يك داستان بيش نيست و آن را «رفاعه» به گونه‌اى و «داوود» به گونه ديگر با تعبيرات و الفاظ مختلفى، نقل كرده‌اند، ولى به هر حال، مفاد هر دو حديث يكى است و آن حجيّت «حكم امام عليه السّلام» و تتميم استدلال- نسبت به فقيه- در هر دو نيز به يك صورت مى‌باشد و اين حديث هم دچار ضعف به ارسال است.

4- حديث خلاد بن عمار

(2) حديث مزبور نيز به مضمون دو حديث سابق، داستان امام صادق عليه السّلام را با ابو العبّاس نقل كرده است. و حاصل مضمون و ترجمه آن چنين است كه امام صادق عليه السّلام فرمود: در

[1] - وسائل الشيعة 7/ 95/ ح 4.