ملّت كافران نكوهش به عمل آمده است، مراد و منظور از مليّت قرآنى چيست، و كدام شكل آن مطلوب و كدام شكل آن- از ديدگاه اسلام- نامطلوب است.

ملّت در لغت‌

(1) در تشخيص مفهوم قرآنى «ملّت» بايد از لغت استفاده نمود و در لغت، «ملّت» به معناى شريعت و دين آمده است. در كتاب «اقرب الموارد» در تفسير «ملّت» چنين مى‌گويد: « (الملّة) بالكسر: الشّريعة او الدّين. قيل: الملّة و الطّريقة سواء، و هى اسم من امليت الكتاب ثمّ نقلت الى اصول الشّرائع باعتبار انّها يمليها النّبىّ، و قد تطلق على الباطل كالكفر ملّة واحدة و لا تضاف إلى اللّه و لا الى آحاد الامّة».

از سخن اين لغوى و همچنين ديگران چنين بر مى‌آيد كه اصل و ريشه «ملّت» از «املاء» به معناى «القاء» و بازگو نمودن يك مكتب و يا فكر و اعتقاد است، همانگونه كه پيامبران، دين و آيين خود را به مردم القا مى‌كنند و از اين رو كلمه ملّت تنها به رسولان الهى اضافه مى‌شود، نه به خدا و نه به مردم؛ مثلا گفته مى‌شود «ملّت محمّد» ولى گفته نمى‌شود «ملّت اللّه» و يا ملّت فلان شخص. «مفردات راغب» نيز در اين زمينه گفتار بالا را تقريبا بازگو مى‌كند.

بنابراين، اگر ملّيت (دين) بر اصل توحيد پايه‌گذارى شده باشد، مورد ستايش است و اگر بر پايه كفر، تأسيس شده، ناستوده است.

ملّيت پيامبران (ملّيت ستوده)

(2) در قرآن كريم از پيروى «ملّيت پيامبران الهى» ستايش شده است. مانند:

قوله تعالى: وَ قالُوا كُونُوا هُوداً أَوْ نَصارى‌ تَهْتَدُوا قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً[1] وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ‌.[2]

[1] -« الحنف هو ميل عن الضّلال الى الاستقامة، و الجنف ميل عن الاستقامة الى الضّلال، و الحنيف هو المائل الى ذلك».( مفردات راغب).

[2] - بقره/ 135.