اسلام و ناسيوناليسم (ملّى‌گرايى)

(1) از آنجا كه آيين اسلام هر گونه تعصبات نژادى، زادگاهى، زبان، رنگ و غيره را نفى مى‌كند و متكى بر يك اصل كلّى و جامع- جامعيت فرهنگ اسلامى و حاكميت اللّه- مى‌باشد، حكومتهاى ملّى‌گرايى را- به معناى غربى آن- و نه به معناى وطن‌دوستى و دفاع از حقّ حاكميّت ملّى كه به معناى آزادى در مقابل ديكتاتورى است، محكوم مى‌كند و شعوب و قبايل را تنها به عنوان معرف و شناسايى ارج مى‌نهد، نه به عنوان انگيزه برترى‌خواهى و تفوق طلبى، كه در ملّى‌گرايى به مفهوم غربى‌اش وجود دارد؛ زيرا مفهوم غربى آن سبب استضعاف ساير ملّتها و به بند كشيدن آنها از طريق تفوق اقتصادى، سياسى و غيره مى‌باشد و يا لااقل رو در روى يكديگر قرار گرفتن و منشأ اختلاف و ستيز شدن است كه چنين روشى به حكم عقل و وجدان، محكوم و غير قابل قبول مى‌باشد.

چنانچه قرآن كريم مى‌فرمايد:

يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى‌ وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ ....[1] «اى مردم! ما همه شما را از يك مرد و زنى آفريديم و شما را ملّتها و قبيله‌هاى مختلف گردانيديم تا (با قرب و بعد نژادى) يكديگر را بشناسيد و بدانيد كه (اصل و نسب نژادى مايه افتخار نيست بلكه) بزرگوارترين شما نزد خدا باتقواترين شما مى‌باشد».

در مكتب اسلام، ملّيت تنها براى معرفى و شناسايى است، نه براى تفوق طلبى، البته اسلام عموم ملّتها را در خود فرا مى‌گيرد و به آداب و رسوم آنها- تا آنجا كه بر خلاف آيين دين نباشد- احترام مى‌گذارد و از اين جهت اسلام، دين شامل و فراگير و جهانى است.

ملّت در مفهوم قرآنى‌

(2) در قرآن كريم ضمن آياتى از گرايش، به (ملّت پيامبران) ستايش شده و از پيروى‌

[1] - حجرات/ 13.