در كشورهاى جهان امروز به خوبى مشهود است كه تعيين قاضى از طرف دولت بايد انجام گيرد. و بايد هم چنين باشد؛ زيرا قضاوت سلطه‌اى است «اعطايى» نه «ادعايى» و لازم است از طرف دولت- با رعايت شرايط مخصوص- به اشخاصى واگذار شود وگرنه هرج و مرج حاكم خواهد شد و نفوس و اموال و اعراض مردم بازيچه هوا و هوس افراد قرار مى‌گيرد و امنيت عمومى مختل و نظم مملكت به هم مى‌خورد.

نصب قاضى چگونه انجام مى‌گيرد؟

(1) اكنون بايد ديد كه نصب قاضى در زمان غيبت امام عصر عليه السّلام به چه صورت انجام مى‌شود. گفتيم سمت قضاوت، سمت رسمى است و قاضى را بايد رئيس حكومت اسلامى تعيين كند و چون- در اعتقاد شيعه- رئيس حكومت اسلامى، امام عليه السّلام است، مى‌بايست قاضى از طرف امام معيّن شود.

تعيين قاضى به دو صورت قابل تحقق است: يكى نصب خاص و دوم نصب عام.

نصب خاص‌

(2) نصب خاص بدين معناست كه امام عليه السّلام شخص معيّنى را براى قضاوت تعيين كند و اين به علّت عدم تماس با امام عصر عليه السّلام قابل تحقق نيست.

نصب عام‌

(3) نصب عام امام، در دو زمان حضور و غيبت، امكان‌پذير است؛ زيرا معناى «نصب عام» عبارت است از تعيين ضوابط كلّى كه شامل عموم افراد واجد الشرائط در طول زمان خواهد شد؛ مانند: شرايط مرجع تقليد، امام جماعت و يا شرايط وصى يا قيّم و يا اولياى شرعى ديگر از قبيل پدر، زوج، اولاد و امثال اينها.

از مجموع رواياتى‌[1] كه در اين زمينه رسيده است استفاده مى‌شود كه امام عليه السّلام تحت‌

[1] - بيان روايات تحت عنوان« فقاهت قاضى از ديدگاه شرع» خواهد آمد.