وظايف است كه هر كدام از ولايت خاصى منشأ مى‌گيرد.

1- وظايف شخصى و منشأ آن ولايت شخص بر نفس است.

2- وظايف عصمت و منشأ آن ولايت عصمت مى‌باشد.

3- وظايف اجتماعى و منشأ آن ولايت امامت به معناى مقام رياست كبرا و رهبرى كشور اسلامى است.

مورد سخن ما در انتقال ولايت امام عليه السّلام به فقيه كلا در نوع سوم است كه قابل انتقال به ديگرى است.

اما نوع اوّل و دوم يعنى وظايف شخصى امام عليه السّلام و يا وظايفى كه متّكى به مقام عصمت امام عليه السّلام مى‌باشد، قابل انتقال به ديگرى نيست و محدود به خود امام معصوم عليه السّلام مى‌باشد و تمامى مراحل ده‌گانه ولايت فقيه كه مورد بحث ما قرار خواهد گرفت، مربوط به نوع سوم (وظايف امام از آن جهت كه امام و رهبر كشور اسلامى است) خواهد بود و عموم فقها در بحث «ولايت فقيه» همين نوع را در نظر دارند.

پيش از ورود در بررسى مراحل «ولايت فقيه» مطالبى را به عنوان «توضيح»- در واژه فقيه و ولايت- براى آگاهى بيشتر بيان مى‌كنيم و آن در دو قسمت است:

قسمت اوّل: در شناخت فقيه.

قسمت دوم: در شناخت ولايت.

*** قسمت اوّل- شناخت فقيه‌

فقيه كيست؟

(1) مفهوم فقاهت شايد براى بسيارى از افراد نامعلوم باشد و گمان كنند كه خواندن يكى دو كتاب اسلامى و دانستن چند مسأله و يا مطالعه تفسير آياتى از قرآن، آن هم با ضميمه كردن نظريات و تفكرات و ايده‌هاى مكتبى خود، معناى فقاهت را مى‌دهد و مى‌توان بدون تحصيل علوم اسلامى، دوره فقه و اصول و تفسير و ساير علوم گسترده اسلامى از