مقدّمه‌حكومت يا ولايت فقيه‌

(1) در بخش سوّم اين نوشتار كه ده مرحله از مراحل ولايت تشريعى پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و امامان معصوم عليهم السّلام را مورد بحث و بررسى قرار داديم، بدين منظور بود كه انتقال همه يا قسمتى از آن، در زمان غيبت امام عصر عليه السّلام به فقيه جامع الشرائط روشن شود وگرنه بحث پيرامون مراحل ولايت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و امام عليه السّلام- در زمان غيبت- تنها داراى جنبه اعتقادى است نه عملى، مگر در رابطه با ولايت امام عصر عليه السّلام كه به وسيله نايب جامع الشرائط به مرحله اجرا در آيد و داراى اثر عملى گردد و بدين ترتيب به گونه‌اى حكومت امام زمان عليه السّلام در عصر غيبت از لحاظ ظاهر- علاوه بر حكومت باطنى آن حضرت- به وسيله نايبش (فقيه جامع الشرائط) پياده شود؛ زيرا ولايت و حكومت فقيه تنها به عنوان نيابت عامّه از طرف امام غايب عليه السّلام رسميّت دارد، نه مستقلا؛ چون حكومت اسلامى با زعامت فقيه در امتداد حكومت امام عليه السّلام است و حكومت امام در امتداد حكومت رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و حكومت ايشان در امتداد حكومت خدا قرار دارد و اين سلسله مراتب طولى از اصول مسلّمه حكومت اسلامى است و از پايه‌هاى اساسى اين مكتب مى‌باشد.[1] بنابراين، مراحل ولايت فقيه بايد به پيروى از مراحل ولايت امام عليه السّلام مورد بررسى قرار گيرد تا حدود ولايت او كاملا مشخص گردد. البته امام معصوم عليه السّلام داراى سه نوع‌

[1] - بحار الأنوار، ج 36، ص 351، ح 221.