مبحث دوم: تأسيس اصل‌

بعد از اين‌كه معلوم شد در كتاب‌هاى فقهى و عبارات فقها، در مورد تنبيه بدنى كودكان به صورت عام- براى ارتكاب جرايم و يا تربيت- دو اصطلاح تعزير و تأديب به كار رفته است، در اين گفتار به اين بحث پرداخته مى‌شود كه چه ضرورتى براى تنبيه وجود دارد، و اصل اوّلى در باب تنبيه كودكان چيست؟

در پاسخ بايد گفت: اصل و قاعده‌ى اوّلى در باب تنبيه بدنى كودكان اين است كه در اسلام تنبيه بدنى كودك جايز نبوده و به عنوان عملى ممنوع محسوب مى‌شود؛ چرا كه خداوند متعال همه‌ى انسان‌ها را آزاد آفريده است و كسى را بر ديگرى تسلّط نيست؛ علاوه آن‌كه زدن ديگرى، ايذا، اذيّت و ظلم به او محسوب مى‌شود كه در شرع مقدّس اسلام مورد نهى قرار گرفته است؛ خداوند متعال در قرآن كريم مى‌فرمايد: إِنَّ اللّهَ يأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ اْلإِحْسانِ وَ إيتاءِ ذِى الْقُرْبى وَ ينْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْى يعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ‌ [1]؛ يعنى: همانا خداوند به عدل و احسان فرمان مى‌دهد، و به بذل و بخشش خويشاوندان امر مى‌كند، و از افعال زشت و منكر و ظلم نهى مى‌كند، شما را پند مى‌دهد، باشد كه موعظه‌ى خدا را بپذيريد.

روشن است كه يكى از مصاديق ظلم، اذيّت و آزار ديگران است؛ و كتك زدن اشخاص از بارزترين افراد آن به شمار مى‌رود.

هم‌چنين، كتك زدن، اذيّت و آزار ديگران در روايات نيز به عنوان عملى ممنوع بيان شده است؛ طورى كه برخى از روايات، آن را جنگ با خدا و كفر مى‌دانند. ابن ابى‌عمير از معاويه بن عمّار نقل مى‌كند كه از امام صادق (ع) درباره‌ى آيه شريفه‌ وَمَنْ يرِدْ فِيهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ‌ [2] سؤال كردم، حضرت در پاسخ فرمودند: «هر ظلمى الحاد است و زدن خادمى كه گناه نكرده، از اين الحاد است.» [3]

[1]. نحل، 90.

[2]. حج، 25.

[3]. محمّد بن يعقوب كلينى، فروع الكافى، ج 1، ص 228، ح 2؛ محمّد بن حسن حرّ عاملى، وسائل الشيعة، ج 9، ص 341، ح 4؛ «ابن أبى‌عمير، عن معاوية بن عمّار قال: سألت أباعبد الله (ع)، عن قول الله عزّ وجل: (ومن يرد فيه بإلحاد بظلم) قال: كل ظلم إلحاد وضرب الخادم فى غير ذنب من ذلك الالحاد.».