ناپسند و خلاف مى‌شود. براى جلوگيرى از ظلم و ستم و جايگزينى حقّ و عدالت، در اسلام، اصلِ «تنبيه و مجازات متخلّف» به عنوان يكى از عوامل بازدارنده وضع شده است. به اين معنا كه وقتى فرد از مسير خير و سعادت منحرف گردد، و پيروى از تمايلات شهوى و ناپسند را بر هر چيزى ترجيح دهد، بايد به منظور هشدارِ او به چنين انحرافى و جلوگيرى از تكرار آن، از عامل مجازات و تنبيه بهره بُرد. خداوند متعال در قرآن كريم مى‌فرمايد: وَ لَكُمْ فِى الْقِصاصِ حَياهٌ يا أُولِى اْلأَلْبابِ‌ [1] بديهى است كه قصاص يكى از شديدترين مجازات‌هاست.

بنابراين، بر اساس تعاليم اسلامى، تنبيه و مجازات يك اصل حياتى و ضرورى است؛ و براى هر جرم و انحراف و رفتارِ غير انسانى‌اى، تنبيه و مجازات در خور و شايسته ارائه شده است. به عنوان مثال، كيفر قتل، قصاص است؛ و مجازاتِ شربِ خمر، تازيانه است. قابل ذكر است كه تمام اين مجازات‌ها بايد بدون هيچ‌گونه ملاحظه و تبعيضى اجرا گردد؛ همان‌گونه كه آيه‌ى شريفه‌ى قرآن كريم مى‌فرمايد: الزّانِية وَ الزّانى فَاجْلِدُوا كُلَّ واحِدٍ مِنْهُما مِائَة جَلْدة وَلا تَأْخُذْكُمْ بِهِما رَأْفَة فى دينِ اللّهِ‌ [2]. منظور از قسمت اخير آيه‌ى مذكور اين است كه در اجراى احكامِ كيفرى و تنبيه و مجازات انسان‌هاى متخلّف و منحرف، نبايد تحت تأثير احساسات و عواطف قرار گرفت. البته در اين زمينه، بحث‌هاى مفصّلى وجود دارد كه تحقيق حاضر با توجّه به موضوعش، گنجايش چنين بحثى را ندارد.

سؤالى كه به ذهن مى‌رسد، اين است كه اصل فوق در رابطه با كودكان و نوجوانان به چه صورتى اجرا مى‌گردد؛ و آيا اساساً جارى مى‌شود؟

گفتار يكم: بررسى عدم جواز تنبيه بدنى كودكان‌

گروهى از دست‌اندركارانِ امر تربيت، كه ژان ژاك روسو در رأس آن‌ها قرار دارد، معتقدند انسان هرگز در تربيت خردسالان نيازى به مجازات و تنبيه بدنى ندارد؛ زيرا،

[1]. بقره، 179.

[2]. نور، 2.