براى ديگران كرده تا به قدر ثلث وضع مىشود براى آنها و در بقيه اين با آنها بقدر الحصه شريك است. [1]

114: سؤال:

عمل به وصيت مطلقا واجب است- هر چند غير مالى باشد مثل قضاى صوم و صلات كه خود وصى قضا نمايد- يا نه؟ و بنا بر وجوب هر گاه مادر وصيت كند به ولد كبير خود به قضاى صوم و صلات بر سبيل اجمال و قدر او را بيان نكند، و نماز او صحيح نبوده باشد به سبب غلط اعرابى و غيره، لكن صلات فائته بر ذمه او نباشد. بر وصى واجب است كه قضا كند كل صلات او را؟ يا به قدرى كه متعارف است ميان مردم كه وصيت مىكنند به استيجار يك سال و يا دو سال صوم و صلات؟

جواب:

هر گاه وصيت كند به احدى كه نماز كند يا روزه بگيرد، و او هم قبول كند، بر او لازم مىشود. و هر گاه خصوصيت كردن او را شرط نكند، استيجارى توان كرد. و اما نماز و روزۀ فرزند از براى مادر، پس اظهر آن است كه بر پسر بزرگ واجب است كه روزه و نمازها [ئى] كه از مادر او به سبب عذر فوت شده (مثل مرض و يا سفر، يا فراموشى) قضا كند. و اما هر گاه عصيانا ترك كرده يا نمازهاى او باطل بوده، وجوب قضا معلوم نيست.

و لكن اشهر و احوط قضا است.

و هر گاه وصيت كند به به جا آوردن صوم و صلات و مقدار آن را نگويد، و بر وارث و وصى معلوم نباشد مراد او كه چه قدر است. ظاهر اين است كه به آن قدر متعارف اكتفا مىتوان كرد. و هر گاه عرفى مشخص نباشد، به اقل محتمل، يعنى آن قدرى كه داند از آن كمتر نيست، اكتفا مىتوان كرد. و اين كلام در وصيت بود. [و] در صورتى كه پسر مىخواهد كه تكليف خود را به جا آورد، قطع نظر از وصيت، و بداند كه بر گردن متوفى فائته هست و قدر آن را نداند، اظهر اين است كه قدرى بكند كه ظن غالب به اداى آن حاصل شود.

115: سؤال:

هر گاه كسى وصيت كند كه «اين مال معين مال غايب است. و وارث غايب، فلان كس است» و فوت شود. آيا وصى- در صورتى كه وارث غايب محتاج باشد و بگويد كه «مال غايب را به من قرض بدهيد و من رهن مىدهم» و آن رهن را از مال زوجۀ خود بدهد به اذن و رضاى زوجه- جايز است كه آن مال را قرض بدهد به او و رهن بگيرد

[1]: بحث مشروحه اين موضوع در مسأله شماره 106 گذشت.