حكم ربا ربا ، كه در لغت بمعنى مطلق زيادت مىباشد ، و در اصطلاح فقهى عبارت است از « الزيادة على رأس المال من احد المتساويين جنسا ممّا يكال أو يوزن » پيش از اسلام ميان عرب جاهلى معمول و رايج مىبوده و در اين زمينه ، بر اثر حرص و آز ، بيش از آن چه تصور شود ستم و تعدى مىكرده‌اند .
در كتاب « محمد ( ص ) المثل الكامل » در اين باره قسمتى آورده شده كه براى روشن شدن اين موضوع لختى از ترجمهء آن را كه به قلم نويسندهء اين اوراق بوده است [1] به عين عبارت در اينجا مىآورم :
« از آن چه گفته شد به خوبى معلوم مىشود كه دارايى و ثروت در مكَّه و طائف فراوان و شمارهء توانگران در اين دو جا بسيار بوده است . بر اثر ثروت فراوان توانگران به رياكارى دست دراز كردند و ربا خوارگى ميان ايشان شيوع يافت و درجهء آن بالا گرفت كه صدى چهل تا صدى صد معامله مىشد ! ! و به اين جهت نام ثروتمندان مكَّه در ميان كشورهاى عربى بلند آوازه شد و مردم نسبت به آنان بدبين و خشمناك شدند .
شمارهء ربا خواران بسيار شد و زيان ايشان بر جامعه سخت گرديد . . اينان مىگفتند :
* ( إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبا ) * بيع و ربا را تفاوتى نيست از اين رو هيچ گونه رحمى در بارهء وامدار خود روا نمىداشتند . . » پس از يكى دو صفحه باز چنين آورده است : « سنگ دلى ربا خواران به جايى رسيد كه بدهكاران خود را وادار مىنمودند تا زنان و دختران خويش را به كارهاى زشت وادار

[1] اين ترجمه كه در تهران به چاپ رسيده ( تا اين تاريخ دو بار چاپ شده ) به نام « عظمت محمد ( ص ) » معروف گرديده است .