اسم الکتاب : ترجمه قانون در طب المؤلف : ابن سينا الجزء : 1 صفحة : 405
1. پناهگاهى براى صيانت بيشتر از ناحيه قدامى مهره؛
2. ديواره تنه مهره اول به سمت داخل باريك گردد نه خارج [1].
ويژگى مهره اول گردن
مهره اول گردن فاقد زايده خارى مىباشد تا بر آن سنگينى نكند و آن را
دچار آسيب نگرداند، زيرا با اين كه زايده خارى از مهره نيرومند هرگونه آسيبى را
باز مىدارد ولى همين زايده نسبت به مهره ضعيف (بر عكس عمل مىكند) باعث شكستگى و
توجه آسيب بدان مىگردد، و علاوه بر آن وجود خار، موجب شكاف عصب و ماهيچههاى
انبوهى كه اطراف مهره را فرا گرفته، مىگردد با اين كه نياز اندكى به خار حفاظتى
در اين مهره احساس مىگردد، زيرا اين مهره چون فرو روندهاى نهان در لابلاى حفاظها [2] و دور از دسترس هرگونه گزند و آسيب
قرار دارد و به همين جهات از داشتن بالها نيز عارى
[3] مىباشد، بويژه آن كه بيشترين عصب و ماهيچه به دليل نزديكى به منشأ
خود در كناره اين مهره در تنگنا قرار دارند، لذا ديگر براى بالها در پهلوى آن
فضاى خالى باقى نمىماند.
از ويژگىهاى ديگر اين مهره آن است كه محل خروج عصب از خود مهره
مىباشد نه از دو پهلوى (چپ و راست) و نه از سوراخ مشترك بين دو مهره، بلكه از دو
سوراخ كه واقع شده در دو طرف فوقانى مهره متمايل به عقب، خارج مىگردد [4]، زيرا اگر محل خروج عصب (از بالاى
مهره) جاى فرو رفتن دو زايده سر (در دو گودى مفصلى مهره)
[5] باشد، با توجه به حركتهاى شديد آن دو، عصب دچار زيان جدى مىگرديد
و همچنين است
[1] عبور زايده دندانهاى در سوراخ مهره اول باعث باريك شدن آن
مىگردد، اگر اين باريك شدن در جداره داخلى آن واقع شود براى صيانت از مهره
مناسبتر است، زيرا ناحيه خلفى مهره (خارج) بيشتر در معرض ضربه و آسيب مىباشد.
[3] گويا در مهره اول و دوم بالهاى كوچكى كه يك شاخه است، ديده
مىشود؛ لذا آملى در شرح كلام ابن سينا مىگويد: شيخ الرئيس در اين عبارت از كلمه
«عريت» استفاده كرد (گويا عريان و خالى از بال مىباشد) به هر حال صحت و سقم اين
گونه مطالب به علم تشريح موكول مىباشد.
[4] يعنى يك سوراخ سمت راست رو به عقب و سوراخ ديگر سمت چپ رو به
عقب در بخش فوقانى مهره.