اسم الکتاب : ترجمه قانون در طب المؤلف : ابن سينا الجزء : 1 صفحة : 406
خروج عصب (از پايين مهره) محل فرو رفتگى دوم كه براى دو زايده كه در
دو گودى مهره دوم داخل شده و توسط مفصل روان متحرك، باعث حركت سر به سوى جلو و عقب
مىگردد [1] و نيز شايسته نيست خروج عصب از عقب و
جلوى مهره گردن به دلائلى كه درباره ديگر مهرهها
[2] ذكر شد، و نه از دو جانب (جلوى مهره)
[3] به دليل نازك شدن دو طرف استخوان (جلوى) مهره به سبب عبور زايده
دندانهاى از آن، پس بايد خروج عصب از مهره اول درست اندكى پايينتر از مفصل سر و
متمايل به عقب از دو جانب باشد، يعنى جايى كه ميان عقب و پهلوى مهره قرار دارد، پس
بناچار بايد اين دو سوراخ كوچك و عصب نيز باريك باشد.
ويژگى مهره دوم گردن
بر خلاف مهرة اول، خروج عصب از بالاى مهره دوم ممكن نيست، زيرا در صورت
خروج عصب از آن مانند مهره اول، خطر آن است
[4] كه بر اثر حركت مهره اول به دليل خم شدن سر رو به جلو و بازگشت آن
به عقب، عصب دچار پارگى و كوفتگى گردد و به همين دليل ممكن نيست عصب از جلو و عقب
مهره و همچنين از دو جانب (جلوى) آن [5] خارج گردد [6]،
زيرا اگر چنين بود (سوراخ) در محلى مشترك با مهره اول قرار مىگرفت و بناچار
مىبايد اين زوج عصب نيز باريك مىگرديد و لذا ناتوانى عصب مهره اول را جبران
نمىنمود در نتيجه زوجهاى عصبى ناتوان با هم گرد مىآمدند و به علاوه (در صورت
[1] چنانچه قبلًا گذشت مفصل دوم كه باعث حركت سر به سمت جلو و عقب
مىگردد بر مهره دوم گردن قرار دارد ولى اينجا در بحث ويژگىهاى مهره اول و عدم
خروج عصب از پايين آن آورده شده است.
[2] چنانچه پيش از اين گفته شد بدليل فقدان حفاظت در عقب مهره و
كشش سنگينى طبيعى بدن به سوى جلوى مهره.
[3] مقصود از دو جانب در عبارت قانون دو پهلوى (چپ و راست) مهره
نمىباشد؛ زيرا اولًا در چند سطر پيشتر بيان شد و نياز به تكرار وجود ندارد و
ثانياً با تعليل ارائه شده سازگار نمىباشد پس منظور از آن، دو طرف جلوى مهره
مىباشد.
[4] اين خطر درباره مهره اول وجود ندارد؛ زيرا مهره اول با
استخوان سر چون استخوان واحدى عمل مىكنند لذا مهره با حركت سر دچار حركت
نمىگردد.
[5] منظور از دو جانب مانند مهره اول است يعنى دو جانب از جلوى
مهره يا عقب مهره.
[6] بلكه در اين حالت خطر پارگى عصب با حركت گردن بيشتر مىباشد.
اسم الکتاب : ترجمه قانون در طب المؤلف : ابن سينا الجزء : 1 صفحة : 406