وَ ما يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَ هُمْ مُشْرِكُونَ‌؛ [1]

بيشتر آنانى كه به خدا ايمان مى‌آورند، مشركند.

البته شركى كه در آيه مطرح شده، شرك در اطاعت است؛ چراكه شرك در عبادت با ايمان جمع نمى‌شود؛ ولى شرك در اطاعت، با ايمان قابل جمع است. بنابراين آيه، اكثريت قاطع مردم يا اهل ايمان نيستند، يا اگر اهل ايمانند، جز اندكى از آنها، همگى گرفتار اعمال شرك‌آلود و اطاعت غير خدايند.

قرآن كريم در آيه ديگرى مى‌فرمايد:

اعْمَلُوا آلَ داوُدَ شُكْراً وَ قَلِيلٌ مِنْ عِبادِيَ الشَّكُورُ؛ [2]

اى آل داوود! شكرگزار باشيد و كمى از بندگانم شكرگزارند.

در آيه فوق نفرموده كمى از بندگانم شاكرند، بلكه فرموده است: شكورند و شكور صيغه مبالغه است. بنابراين، نفى شكور بودن اكثريت كرده نه نفى شاكر بودن اكثريت.

در آيه ديگرى مى‌فرمايد:

وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ‌؛ [3]

ما بسيارى از جنّ و انس را براى جهنم آفريده‌ايم.

البته هيچ موجود مكلّفى اوّلا و بالذات، براى جهنم خلق نشده است، بلكه براى آن چه در آيه فوق آمده كه چون دل‌هاى‌شان را براى دانش و آگاهى به كار نمى‌اندازند و گوش و چشم بينا و شنوا ندارند، از لوازم و ضروريّات زندگى آنهاست كه در تكاپوى خويش به جهنم بيفتند.

درست است كه حرف لام در برخى از آيات شريفه، براى بيان غايت و غرض به‌

[1] . يوسف (12) آيه 106.

[2] . سبأ (34) آيه 13.

[3] . اعراف (7) آيه 179.