اسم الکتاب : تجريد شرح نمط هفتم از كتاب الاشارات و التنبيهات المؤلف : بهشتى، احمد الجزء : 1 صفحة : 379
كار رفته است، [1] ولى بايد توجه داشته باشيم كه غايت و غرض، اعم است از بالذات و
بالعرض. اگر به اين نكته توجه نكنيم، در فهم برخى از آيات دچار مشكل مىشويم؛ براى
نمونه، در آيه زير مىفرمايد:
وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ؛ [2]
جنّ و انس را جز براى اينكه مرا پرستش كنند، نيافريدهام.
چگونه ممكن است كه در آيهاى بفرمايد: بسيارى را براى جهنم آفريدهام
و در آيهاى ديگر بفرمايد: همه را براى پرستش خودم يا به گفته برخى براى معرفت
خودم آفريدهام. آيا اين، تناقض نيست؟
اى مردم! پروردگارتان را كه شما و پيشينيان را آفريده است، پرستش
كنيد. باشد كه پرهيزكار شويد.
چگونه ممكن است كه انسانها هم براى عبادت و تقوا آفريده شده باشند،
هم براى جهنم؟
بنابراين، چارهاى نيست جز اينكه ميان غايت حقيقى و امر ضرورى فرق
بگذاريم و نپنداريم كه هر امر ضرورىاى غايت است.
عبادت و تقوا- كه نتيجه آنها رفتن به بهشت است- غايت حقيقى و سقوط در
جهنم، امرى ضرورى است. غايت حقيقى تأسيس بيمارستان، درمان بيماران است؛ ولى مردن
برخى از بيماران در بيمارستان، امرى ضرورى است. غايت حقيقى تأسيس