نوشته و به همين جهت، در آن‌جا اثبات و در اين‌جا رد كرده است؛ ولى با توجه به اين‌كه نام استدلال خود را در آن‌جا برهان نهاده و گفته است: براهين ديگرى هم دارد، معلوم مى‌شود كه آن كتاب، با اعتقاد خودش هم موافق است. بنابراين، يا بايد گفت:

شيخ الرئيس در كتاب اشارات از اعتقاد پيشين خود برگشته است، يا آن‌جا كه اثبات مى‌كند، منظورش اتحاد عاقل و معقول به حسب وجود و اين‌جا كه ابطال مى‌كند، منظورش اتحاد عاقل و معقول به حسب ماهيّت است. قراين و شواهدى در آثار شيخ الرئيس ديده مى‌شود كه مؤيّد همين احتمال است.

به هرحال، بخش دوم نمط هفتم نيز مشتمل بر شش فصل است.

فصل هفتم‌

در اين فصل مى‌گويد: اگر نفس با معقول خود متحّد شود يا همان بوده كه هست يا تغيير كرده. اگر همان بوده كه هست، اتحادى صورت نگرفته و اگر تغيير كرده، يا تغيير حال داده يا تغيير ذات. اگر تغيير حال داده، داراى وصفى شده كه پيش‌تر نداشته و اگر تغيير ذات داده، دست‌خوش كون و فساد شده و هم‌چون اجسام، مركّب از ماده و صورت است.

فصل هشتم‌

در اين فصل به ابطال اتحاد معقول‌ها پرداخته؛ چرا كه اتحاد عاقل و معقولى، مستلزم اتحاد معقول‌ها با يك‌ديگر است و اگر لازم باطل شود، ملزوم هم باطل است.

اگر نفس پس از تعقّل «الف» به تعقّل «ب» بپردازد، يا تغيير مى‌كند يا تغيير نمى‌كند.

اگر تغيير نكند، همان است كه بوده و اتحادى صورت نگرفته است و اگر تغيير كند، يا تغيير در حال نفس است يا تغيير در ذات و همان محذورى كه در استدلال پيش مطرح شد، لازم مى‌آيد.