اسم الکتاب : توضيح المسائل (فارسي) المؤلف : خوئی، سيد ابوالقاسم الجزء : 1 صفحة : 381
جايزههاى بانكى
گاهى بانكها به منظور تشويق و ترغيب مشتريآنكه بيشتر پولشان را به بانك
بسپارند و يا حساب باز كنند، از طريق قرعهكشى جايزهاى قرار مىدهد و به
كسى كه قرعه به نام او اصابت كند، جايزه مىپردازند. (مسأله 13 ) - آيا جايز است كه بانك چنين عملى را انجام دهد و گرفتن آنجايزه شرعاً جايز است يا نه؟
در اين مسأله تفصيل هست به اگر عمل قرعهكشى پس از اعلام بانك به صورت شرط
از طرف مشتريان نباشد و پول خود را به اين شرط نگذارند كه قرعهكشى انجام
شود، بلكه قرعهكشى فقط بهعنوان مشتريان بوده باشد كه بيشتر پول در آن
بانك بگذارند و يا اشخاصى حساب در آن بانك باز كنند، در اين صورت عمل قرعه
جايز است و كسى كه قرعه به نام او اصابت كند جايز است آنجايزه را بهعنوان
مجهولالمالك به اذن حاكم شرع يا به اذن وكيل او درصورتى كه بانك دولتى و
يا مشترك بوده باشد، بگيرد و اگر بانك دولتى و يا مشترك نبوده باشد، در
گرفتن جايزه احتياج به اذن حاكم شرع ندارد و اگر عمل قرعهكشى چنانچه به
نحو شرط ضمن عقد مانند عقد قرض و يا عقد ديگرى بوده باشد، انجام بگيرد و از
باب وفا به آن شرط قرعه بكشند، جايز نمىباشد و گرفتن جايزه نيز براى كسى
كه قرعه به نام او اصابت كرده است بهعنوان وفا به آن شرط جايز نمىباشد.
تحصيل و نقد كردن سفتهها به وسيلة بانكها
از خدماتى كه بانك انجام مىدهد، وصول كردن سفتههاى مشترى مىباشد، به اين
ترتيب كه قبل از سررسيد آن، وجود آن سفته را در بانك و شماره و مقدار و
سررسيد آن را به متعهد و امضاء كنندة سفته اعلام و ابلاغ مىكنند تا متعهد
سفته خود را براى پرداخت آن در سررسيد آماده كند و پس از وصول سفته مبلغ آن
را در حساب مشترى منظور مىكند و يا نقداً به مشترى مىپردازد و براى اين
خدمت كارمزد دريافت مىكند.
از اين قبيل است وصول كردن چكهايى كه مشترىها در بانك مىگذارند و
چنانچه چكى به عهدة بانكى در شهر ديگر باشد و بانك آن چك را براى مشترى
وصول كند، از مشترى كارمزد مىگيرد. (مسأله 14 ) - اين عمل بانك كه وصول كردن سفته و
يا چكها براى مشتريان بوده باشد، جايز است و گرفتن كارمزد نيز براى اين
عمل جايز مىباشد به شرط بانك فقط در گرفتن اصل مبلغ سفته و يا چك دخالت
داشته باشد و اما چنانچه براى آن مبلغ سود و فائده نزولى قرار داده باشند
در اين صورت تصدى بانك جايز نمىباشد و گرفتن كارمزد براى وصول مبلغ سفته و
يا چك را از نظر فقهى از باب جعاله مىباشد.
اسم الکتاب : توضيح المسائل (فارسي) المؤلف : خوئی، سيد ابوالقاسم الجزء : 1 صفحة : 381