وحدت را بر پايه ارزشهاى بلند اسلام شعله‌ور مى‌سازد. در واقع حجّ كنگره بزرگ تمدّن اسلامى و يك حركت اقتصادى سياسى بزرگ محسوب مى‌شود... اين نشانه‌ها از حكمتهاى حجّ خبر مى‌دهند كه انسان را به طرف بيت اللَّه الحرام سوق مى‌دهند.

آشنايى.. يكى از حكمتهاى حجّ‌

بحث خود را دراين موقعيّت بر روى يكى از حكمتهاى اصلى حجّ كه شايد بر بسيارى از ما پوشيده باشد متمركز مى‌كنيم. اين حكمت در واقع آشنايى قبائل مختلف مسلمان با يكديگر است كه يكى از اهداف خلقت مى‌باشد. در آيه 13 حجرات مى‌خوانيم:

(يَاأَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِن ذَكَرٍ وَأُنثَى‌ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ‌...).

«اى مردم همانا ما شما را از مرد و زن خلق كرديم و شما را گروه گروه قرار داديم تا با يكديگر آشنا شويد همانا برترين شما در نزد خدا پرهيزكارترين شماست...»

مراد از اين آشنايى، آشنايى مسلمانان با يكديگر مى‌باشد كه يكى از نشانه‌هاى تمدّن به حساب مى‌آيد.

كلمه الحضارة (تمدّن) از حضور مشتقّ شده و بر دو نوع است؛ حضور تنها و حضور روحها و اراده‌ها كه حضورى معنوى مى‌باشد و ترقّى و پيشرفت را به همراه دارد. حضور معنوى و روحانى انسانها در كنار يكديگر، و آشنايى آنها به حقوق و تكاليف متقابل آنها را به سمت تعاون و همكارى سوق مى‌دهد و واضح است كه اين تعاون‌