مى‌گرفت. بنابر اين معارف دينى كه خداوند بر زبان آن‌حضرت جارى مى‌كرد چندان موجب شگفتى نيست تا آنجا كه شيخ مفيد در اين باره مى‌گويد: از هيچ يك از فرزندان حسن و حسين عليهما السلام در باره علم دين و آثار و سنّت و علم قرآن و سيره و شاخه‌هاى آداب، آن چنان كه از امام باقر ظاهر شده، آشكار نشده است. [1]

از اين رو مى‌بينيم كه بزرگان فقه و حديث نيز به اين سر چشمه الهى علم سرشار اعتراف كرده‌اند. در كشف الغمه از عبد العزيز بن اخضر جنابذى در كتابش موسوم به معالم العتره از حكم بن عتيبه يكى از فقهاى بزرگ روزگار خود روايت شده است كه در تفسير اين آيه از قرآن كه فرمود است:

إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ‌ [2].

«همانا در اين آيتى است براى هوشمندان.»

گفت: به خدا سوگند محمّد بن على امام باقر عليه السلام، يكى از ايشان (هوشمندان) بود. [3]

همچنين ابو نعيم اصفهانى در كتاب حلية الاولياء آورده است: مردى از ابن‌عمر پرسشى كرد و او نتوانست پاسخ دهد و گفت: نزد اين جوان (امام باقر) برو و از او بپرس و مرا هم از پاسخ او آگاه كن. امام پرسش مرد را پاسخ گفت.

آن مرد نزد ابن عمر رفت و او را از جواب امام باقر آگاه ساخت، آنگاه ابن عمر گفت: انهم اهل بيت مفهمون. [4]

عبارت «مفهمون» در آن روزگار شايع بود، منظور آن است كه اينان از جانب خداوند مؤيدند و پروردگار از راه الهام به ايشان مسائل مختلف را مى‌آموزد.

از اين روست كه مى‌بينيم عدّه‌اى از دانشمندان، به قصد بهره بردارى از