4- در اختلافات، اگر فرد مسلمان به سوى حكم خداوند «براى حل اختلاف» دعوت شود، جايز نيست «از ترس مخالفت حكم خداوند با منافع شخصى ويا هوى وهوسش» از آن روى برتابد، بلكه بايد به حكم خداوند گوش فرا داده، از آن اطاعت كند.

2- حاكم حقيقى كيست؟

خداى متعال مى فرمايد:

إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا هُدًى وَ نُورٌ يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هَادُوا وَ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ وَ كَانُوا عَلَيْهِ شُهَدَاءَ فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَ اخْشَوْنِ وَ لَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِى ثَمَناً قَلِيلًا وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ «مائده، 44».

«ما تورات را نازل كرديم در حالى كه در آن، هدايت ونور بود، وپيامبران، كه در برابر فرمان خدا تسليم بودند، با آن براى يهود حكم مى كردند، و «همچنين» علما ودانشمندان به اين كتاب كه به ايشان سپرده شده وبرآن گواه بودند، داورى مى نمودند. بنابراين «بخاطر داورى بر طبق آيات الهى» از مردم نهراسيد واز من بترسيد وآيات مرا به بهاى ناچيزى نفروشيد وآنها كه به احكامى كه خدا نازل كرده حكم نمى كنند، كافرند».

رهيافت وحى:

حكم، حكم خداوند است، ولى چه كسى جانشين خدا «خليفة الله» بر روى زمين است كه حكم خدا را اجرا كند؟ هركس خداوند او را جانشين ساخته، خليفه الله خواهد بود. اين جانشينان عبارتند از:

الف: پيامبران؛ كه به خاطر تسليم كامل در برابر خداوند به جانشينى خدا رسيده اند «همانگونه كه حضرت ابراهيم وفرزندانش عليهم السلام وهمچنين حضرت داود (ع) وپيامبرانى كه در ميان بنى اسرائيل بر مبناى تورات حكم مى كردند، جملگى تسليم امر الهى بودند.»

ب: علما ودانشمندانى كه بر مبناى چهار شرط زير بر اساس كتاب الهى داورى مى كنند: