3- عدل در مسؤوليت وپاداش‌

خداوند متعال مى فرمايد:

إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ وَ لِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِيُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِيراً

«

اسراء، 7».

«اگر نيكى كنيد، به خودتان نيكى مى كنيد واگر بدى كنيد باز هم به خود مى كنيد. وهنگامى كه وعده دوم فرا رسد، «آنچنان دشمن بر شما سخت خواهد گرفت كه» آثار غم واندوه در صورتهايتان ظاهر مى شود و داخل مسجد «الاقصى» مى شوند همان گونه كه بار اول وارد شدند، وآنچه را زير سلطه خود مى گيرند، درهم مى كوبند».

رهيافت وحى:

عدالت الهى در سنّت مسؤوليت وپاداش نيز نمود پيدا مى كند، از اين رو هر كس مسؤول عملى است كه انجام مى دهد ومتناسب با آن پاداش دريافت مى كند. اگر عملش نيكو باشد پاداش او نيز نيكو خواهد بود، و اگر هم عمل او شر باشد، چيزى جز كيفرى شوم نصيب وى نخواهد شد. ولى انسان مسؤول عملكرد ديگران نيست، مگر به ميزان تأثيرى كه بر عملكرد ديگران مى گذارد. از اين سنّت وقانون الهى احكام زير را مى توان دريافت:

احكام:

1- هيچكس مسؤول اعمال ديگرى نيست، هرچند طرف مقابل بر گمراهى پافشارى كند. از اين رو اگر كسى در جامعه فاسدى زندگى كند و به وظيفه خود در امر به معروف ونهى ازمنكر عمل نمايد ولى مردم به سخنان او گوش فرا ندهند، خداوند وى را بر گناه مردم آن جامعه مورد مؤاخذه قرار نخواهد داد.

2- انسان، مسؤول اعمالى كه خارج از توان وى باشند نيست. همچنين مسؤوليت اعمالى كه انسان بدانها مجبور شده ويا از روى ناچارى واضطرار بدانها دست زده، از گردن وى ساقط است.