فصل هفدهم: عاريه‌

از امام باقر (ع) سؤال شد كه اگر انسان چيزى را به عنوان عاريه از ديگرى بگيرد، سپس آن چيز از بين رفته ويا دزديده شود چه حكمى دارد؟ ايشان فرمودند:

«إِنْ كَانَ أَمِيناً فَلَا غُرْمَ عَلَيْهِ»

[1].

«اگر «گيرنده عاريه» امين بوده «ودر امانت دارى بكوشد واهمال كارى نكند» او ضامن نخواهد بود.»

عاريه چيست؟

1- عاريه قراردادى است كه به موجب آن انسان چيزى را به طرفى ديگر مى‌دهد تا از آن بدون عوض استفاده كند وسپس آنرا به او پس دهد.

2- قرارداد عاريه نسبت به هر دو طرف جايز است، به اين معنا كه مُعير «عاريه دهنده» حق دارد هر زمان كه خواست قرارداد را فسخ ومال عاريه را درخواست كند، همانگونه كه به طريق اولى مُستعير «عاريه گيرنده» نيز مى‌تواند مال عاريه را هر زمان كه اراده كرد پس دهد.

ايجاب وقبول‌

3- مهمترين ركن عاريه، رضايت دو طرف است. به همين جهت ايجاب وقبول كه حاكى از رضايت دو طرف باشد، شرط است.

ايجاب كه معمولًا از طرف عاريه دهنده صورت مى‌پذيرد، هر گونه لفظى است كه آشكارا بر اراده معطوف به انعقاد چنين قراردادى دلالت كند مانند اينكه بگويد: «اين كتاب را به تو عاريه دادم» يا بگويد: «به تو اجازه مى‌دهم تا ازاين كتاب استفاده كنى» يا بگويد: «اين كتاب را بگير واز آن استفاده كن» وعبارات شبيه به اين.

از سويى قبول نيز هر گونه لفظى است كه دلالت بر موافقت به اين امر كند.