طريقى نتواند آنها را پيدا كند يا دين را به آنها برساند واجب است كه به مقدار بدهى خود صدقه بدهد.

مستثنيات دين‌

33- بر بدهكار واجب است كه به محض درخواست طلبكار- در ديون حال- يا به هنگام فرا رسيدن موعد مقرر- در دَين مؤجَّل- به هر وسيله ممكن در اداى دين خود بكوشد، اما اگر اين مقدار مال نزد او نيست، ولى مى‌تواند با فروش كالا ولوازم ويا مستغلات زياده بر نياز خود ويا به وسيله مطالبه طلبهاى خود ازديگران ويا با اجاره دادن املاكش، مال مورد نياز را به دست آورد، واجب است‌كه به وسيله مواردى كه ذكر شد ويا شبيه به آن دين خود را ادا كند.

34- اما اين حكم استثناهايى دارد كه عبار تند از:

الف: منزل مسكونى اى كه او واعضاى خانواده‌اش كه نفقه آنها بر او واجب است در آن زندگى مى‌كنند.

ب: لباسهايى كه به آن احتياج دارد، حتى لباسهايى كه براى زينت است وبراى تجمل بوده وبه آن نياز ضرورى ندارد.

ج: وسايل نقليه‌اى كه به آن احتياج دارد «مانند دو چرخه، اتومبيل وقايق و ...».

د: اسباب ضرورى زندگى مانند اثاثيه ولوازم خانه، ووسايل پخت وپز ومانند آن كه لازمه زندگى است.

ه-: آنچه كه براى پذيرايى از مهمانها، بدان نياز است، مانند مكان پذيرايى واسباب ولوازم آن.

و: كتابهاى علمى وتمام لوازم اشتغال به تحصيل ودانش آموزى، البته اگر به‌كسب علم اشتغال دارد.

35- استثناهايى كه ذكر شد مواردى هستند كه شخص براى پرداخت دين خود واجب نيست آنها را بفروشد ومى بايست اين موارد را متناسب با نياز، شرايط زندگى وجايگاه اجتماعيش در نظر بگيرد، بطوريكه اگر چيزى از آنها را بفروشد او يا خانواده‌اش در سختى وتنگنا قرار مى‌گيرند.