اسم الکتاب : احكام معاملات المؤلف : مدرسى، سيد محمد تقى الجزء : 1 صفحة : 310
شرايط شفعه
2- شرايط برخوردار شدن از حق شفعه عبارتنداز:
الف: اينكه شراكت تنها ميان دو نفر باشد؛ بنابراين اگر در مالكيت يك
مال، بيش از دو نفر شريك باشند نمىتوان از حق شفعه استفاده كرد.
ب: اينكه مال مشترك ميان دو نفر، بنابر نظر مشهور فقها، در زمره
اموال غيرمنقول ويا مستغلاتى باشد كه قابل تقسيم است. زمين ملكى، باغ، خانه، مغازه
وديگر مستغلات قابل تقسيم از اين جملهاند.
اما در مورد تعلق حق شفعه در اموال منقولى چون اتومبيل وانواع كالاها
ودستگاهها واشيائى از اين دست ويا اموال غير منقولى كه غير قابل تقسيم مىباشند
«مانند نهر آبى بسيار تنگ»، اختلاف نظر وجود دارد، واحتياط آن استكه شريك متقاضى
حق شفعه در اين گونه اموال، بجز با رضايت خريدار از حق شفعه استفاده نكند، ونيز
احتياط آن است كه خريدار به خواسته شريك دوم براى در اختيار گرفتن سهم فروخته شده
پاسخ مثبت بدهد.
ج: شرط ديگر آن است كه انتقال سهم شريك نخست به نفر سوم تنها از راه
فروش صورت گرفته باشد. از اين رو اگر سهم شريك نخست از راههاى ديگر بجز خريد
وفروش، مثلًا از راه مصالحه، هبه، مهريه، ارث، وصيّت و ... به فرد سوم انتقال
يابد، نمىتوان در مورد آن سهم، تقاضاى حق شفعه كرد.
د: شرط ديگر آن است كه ملكيت شىء مشترك مورد نظر در هنگام فروشسهم
شريك اول، به طور مشاع مشترك باشد، اما اگر شريك اول سهم معين خود را پس از تقسيم
ملك مورد بحث ميان دو شريك، به فروش برساند، ديگر جايى براى تقاضاى حق شفعه توسط
شريك دوم باقى نخواهد ماند.
شرايط متقاضى حق شفعه «شفيع»
3- شريك مىتواند پس از فراهم آمدن شرايط ذيل در خواست حق شفعهكند:
الف: شفيع بايد در صورت مسلمان بودن خريدار «مشفوع عنه»، خود نيز
مسلمان باشد، چه، اگر شفيع كافر ومشفوع عنه مسلمان باشد حق شفعه به شفيعتعلق
اسم الکتاب : احكام معاملات المؤلف : مدرسى، سيد محمد تقى الجزء : 1 صفحة : 310