حيات و زندگى واقعى همان زندگى‌اى است كه قلب انسان باز باشد و بتواند دانه‌هاى زنده‌ى علم و حكمت را در زمين دل خود جذب كند؛ همانند زمين حاصل‌خيزى كه دانه‌هاى زنده و قابل رشد را به راحتى جذب كرده و با آب و املاح و نور آسمان، آن را در دل خود پرورش مى‌دهد به درختى تنومند تبديل مى‌كند؛ اما اگر آن زمين همانند دل مرده‌اى باشد، هر مقدار هم كود يا آب بريزيم، چيزى را در دل خود رشد نخواهد داد؛ زيرا استعداد آن كار را در خود ايجاد نكرده است.

تمام قرآن، حقيقت واحدى است‌

يكى از شيوه‌هاى رايج قرآن اين است كه در ابتداى هر سوره، مختصرى از مطالبِ سوره را بيان مى‌كند و در آيه‌هاى بعدى همان موضوع را به‌گونه‌اى گسترده مورد بحث و بررسى قرار مى‌دهد؛ به عنوان نمونه در ابتداى همين سوره‌ى مورد بحث، خداى متعال (در آيات 8-/ 6) فرموده است:

لِتُنْذِرَ قَوْماً مَّا أُنْذِرَ آبَاؤُهُمْ فَهُمْ غَافِلُونَ. لَقَدْ حَقَّ الْقَوْلُ عَلَى‌ أَكْثَرِهِمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ. إِنَّا جَعَلْنَا فِي أَعْنَاقِهِمْ أَغْلَالًا فَهِىَ إِلَى الْأَذْقَانِ فَهُم مُّقْمَحُونَ.

اين آيات انذار و بيم است؛ منتهى براى كسانى كه «حق القول عليهم»؛ يعنى كسانى كه انذار شدند؛ ولى از آن بهره‌اى نبردند.

در آيه‌هاى ابتدايى چنان فرمود و در اين آيه‌ها نيز همان موضوع را به‌گونه‌اى ديگر تفصيل داده است. خداى متعال در اين آيه مى‌فرمايد:

لِيُنْذِرَ مَنْ كانَ حَيَّاً وَ يَحِقَّ القَولُ عَلَى الكَافِرين.

ربط بين اين‌ها در عبارت‌هايى است كه در اين دو آيه وجود دارد. در آيه‌هاى ابتدايى «لايؤمنون» گفته و در اينجا «كافرون» آمده است، يا در آنجا «حَقَّ القولُ» آورده و در اينجا «يَحقَّ القول» گفته است. اين حكايت از