مخالف و مناقض و متضاد باشد؛ هر چند ممكن است گاه چنين باشد.

در روايات مشاهده مى‌كنيم كه گاهى امامان عليهم السلام براى يك آيه، تفسيرهاى مختلفى فرموده‌اند و منشأ اين امر را وجوه و بطون تودرتوى قرآن دانسته‌اند.

اين گونه نيست كه اگر چيزى را از آيه‌اى فهميديم، نتوانيم مطالب ديگرى از آن استفاده كنيم.

يك نمونه تفسير زيبا از امام معصوم عليه السلام‌

در سخنان اهل بيت عليهم السلام تفسيرهاى بسيار شيرين، لطيف و ظريفى وجود دارد. براى مثال هميشه در ذهن بنده بود كه تفسير اين آيه چيست؟:

«وَمَن يَقْتُلْ مُؤْمِناً مُّتَعَمِّداً فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِداً فِيهَا» [1].

و هر كس، فرد با ايمانى را از روى عمد به قتل برساند، مجازات او دوزخ است، در حالى كه جاودانه در آن مى‌ماند.

چرا اگر كسى ديگرى را بكُشد و بعد به باب توبه- كه هميشه به روى انسان باز است-/ توسّل جويد، بخشوده نشود و هميشه در جهنّم باشد؟

اين سؤال در ذهنم بود؛ تا اين‌كه به روايتى از حضرت صادق عليه السلام برخورد كردم. حضرت فرموده‌اند:

مراد از اين آيه كسانى هستند كه مؤمنين را به خاطرايمانشان مى‌كشند؛ امّااگر كسى مؤمنى را به خاطر خشم و غضبى كه بر او چيره شده، بكشد، توبه‌اش اين است كه به جاى او قصاص شود. [2]

مى‌بينيم كه امامان عليهم السلام به چه نكات مهمّى توجّه دارند.

امامان، با اين تفسيرهاى مختلف خواسته‌اند اشاره‌هايى به معانى گوناگون آيات قرآن بكنند و اين گونه نشود كه استفاده از قرآن، اختصاص به بعضى از افراد چون زيد و عمرو و قتاده پيدا كند و ديگران محروم از فهم آن شوند.