و پراكنده مشويد.»

/ 627

وحدت جز با عقيده ميسّر نمى‌شود

هدف مشترك و منافع مشترك و سرنوشت واحد و ... و .. گاه سبب وحدت است، ولى به شرط آنكه يك انديشه مشترك واحدى وجود داشته باشد كه همگان به آن متمسك باشند و سبب پيدايش نگرش مشتركى در برابر وضع موجود براى ايشان شود.

اگر انديشه مشترك و انديشه‌ورزى (- ايدئولوژى) مشترك وجود نداشته باشد كه همگان براى رسيدن به آن كوشش مى‌كنند، و مثلا در حالت كنونى جهان كه به دو گروه شرقى و غربى تقسيم شده، مسلمانان اختلافات كوچك نژادى و مذهبى را كه هيچ رابطه‌اى با حقيقت واقع اسلام ندارد، كنار نگذارند و به هواى نفس گاه به خاور خود را بچسبانند و گاه به باختر، از زندگى تلخى كه دارند هرگز نجات نخواهند يافت. بايد بدانند كه اين اختلافات كه دارند همه انحراف از اسلام راستين و انحراف از اعتصام به خدا و بلكه اعتصام به شيطان است.

راههاى وصول به مصلحت گوناگون است، و از همين روى قرآن درباره اعتصام به ريسمان خدا (يعنى كتاب خدا و رهبرى به وجود آمده از آن) براى تحقق يافتن وحدت تأكيد مى‌كند، و براى مسلمانان از اوضاع و احوال اعراب پيش از اسلام چنين سخن مى‌گويد

«وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً- و نعمت خدا را بر خود به ياد آوريد، كه با يكديگر دشمن بوديد و ميان دلهاى شما الفت ايجاد كرد، و به نعمت او با يكديگر برادر شديد.» اخوت ميان اعراب در صدر اسلام به سبب خون مشترك يا لغت يگانه، يا حتى زمين و منافع و سرنوشت واحد نبود، بلكه پس از آن به وجود آمد كه خدا بر ايشان با فرستادن نعمت كتاب منت نهاد، و يگانگى فكر و همكارى عواطف‌