اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 287
رابطه امام شناسی و خداشناسی
اظهار این عقیده که پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) راه معرفت و عبادت
خدایند سخنی گزاف و مبالغهآمیز نیست و با عقیدهی توحیدی منافات ندارد؛
زیرا خداوند خود خواسته است که انبیا پیام او را به خلق برسانند، و خود
خواسته است تا اوصیای پیامبر، به هدایت و رهبری خلق بپردازند و آنان را به
آیات الهی توجه دهند و قرآن را به ایشان تعلیم داده، قوانین شریعت را بر
ایشان تشریح کنند. خداوند همچنان که بادها را وسیلهی حرکت ابرها، و ابرها
را وسیلهی ریزش باران و باران را وسیلهی رویش گیاهان و جوشش چشمهها و
سیراب گشتن تشنگان قرار داده است، انبیا و اوصیای معصوم را مایهی هدایت و
تکامل انسانها و واسطهی میان خویش و بندگان قرار داده است. و همچنان که
عوامل طبیعی، واسطهی فیض و رحمت الهی بر خلقند؛ رهبران الهی (پیامبر و
اوصیای او) نیز واسطهی هدایت مردم و رسیدن فیض عظیم الهی به انسانهایند. امام
صادق (ع) به این حقیقت تصریح کرده و فرموده است: خداوند امتناع دارد از
این که امور جهان از طریقی، جز طریق عوامل و اسباب جریان یابد. از این رو
برای هر چیزی، سبب خاصی قرار داده است و برای هر سببی، شرحی تعیین کرده و
برای هر شرح، علمی مقرر داشته و برای هر علم، راهی روشنگر معین نموده است.
خدا را کسی خواهد شناخت که این راه روشنگر را بشناسد و به خدا ره نخواهد
برد، کسی که به راه صحیح شناخت ره نبرد. این راه گویا و روشنگر، رسول اکرم
(ص) و ما امامان معصوم هستیم. [1] . امام باقر (ع) در ترسیم این واقعیت فرموده است: کسی
که رهبر الهی نداشته باشد، مانند گوسفندی است که از گله و شبان خود جدا
گشته و تمام روز را به حیرت و سرگردانی از این سو به آن سو رود. چون شب فرا
رسد، گله را با شبان مشاهده کند و به آنها ملحق شود و تا صبح در خوابگاه
آنها بیارمد، اما همین که صبح گردید، از آن شبان و گله نیز احساس غربت و
ناآشنایی کرده و جدا شود و باز سرگردان بماند، هر شبانی که او را ببیند، او
را به جمع خود خواند، ولی او بیمناک و ترسان از هر شبان بگریزد تا به دام
گرگ گرفتار شود. به خدا سوگند! کسی که از امت اسلام، بدون رهبری آشکار و
عادل به سر برد گمگشته و گمراه است و اگر بر این حال بمیرد، بر کفر و نفاق
مرده است. (و اما مراد از امام، امام عادل الهی است و نه هر پیشوایی)
همانا پیشوایان جور و پیروان ایشان، از دین خدا بر کنارند، خود گمراهند و
مردم را نیز گمراه کنند!... [2] .
[~hr~]پی نوشت ها: (1)
عن ابی عبدالله (ع) انه قال: ابی الله ان یجری الاشیاء الا باسباب؛ فجعل
لکل شیء سببا، و جعل لکل سبب شرحا، جعل لکل شرح علما، و جعل لکل علم بابا
ناطقا، عرفه من عرفه و جهله من جهله، ذاک رسول الله (ص) و نحن. اصول کافی، ج
1، کتاب الحجة، باب معرفة الامام، حدیث 7. [2] کل من دان الله
عزوجل... و لا امام له من الله... مثله کمثل شاة ضلت عن راعیها و قطیعها
فهجمت ذاهبة و جائیة یومها؛ فلما جنها اللیل بصرت بقطیع غنم مع راعیها فحنت
الیها و اغترت بها... والله یا محمد! من اصبح من هذه الامة لا امام له من
الله عزوجل ظاهر عادل اصبح ضالا تائها... اصول کافی ج 1، کتاب الحجة، باب
معرفة الامام، حدیث 9. منبع: امام باقر جلوه امامت در افق دانش؛ گروه تاریخ اسلام؛ آستان قدس رضوی چاپ دوم 1375.
اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 287