خارج بوده يا در عقل ما باشد.

تعريفى كه ابتداء گذشت از منطقيّين مى‌باشد و مثال معقول ثانى‌

باصطلاح منطقيّين معرّف و ساير موضوعات مسائل منطق همچون نوعيّت و

جنسيّت و ذاتيّت و عرضيّت و قضيّه و قياس مى‌باشد.

بنابراين عروض معروفيّت براى حيوان ناطق نسبت بانسان و اتّصافش بآن‌

در عقل است زيرا حيوان ناطق در خارج جزئى بوده و جزئى معرّف نيست پس‌

آنچه در خارج است ذات حيوان ناطق مى‌باشد نه وصف معرفيّت آن.

و تعريفى كه دوّم ذكر شد مصطلح فلسفى در معقول ثانى است و آن از

تعريف اوّل اعمّ مى‌باشد.

شرح فارسى:

توضيح‌

معقول ثانى‌

باصطلاح حكماء

ايشان در تعريف معقول ثانى گفته‌اند:

معقول ثانى آنستكه عروضش در ذهن باشد اعمّ از اينكه اتّصافش‌

بمعقوليّت در خارج باشد يا در ذهن پس بين اصطلاحين عامّ و خاصّ مطلق‌

مى‌شود باين معنا كه معقول باصطلاح حكماء عامّ مطلق و باصطلاح منطقيّين‌

خاصّ مطلق مى‌باشد.

مثال‌

معقول ثانى‌

و امّا مثاليكه براى آن ذكر كرده‌اند مانند كلّيّه موضوعات منطق هم چون‌

معرّفيّت و نوعيّت و جنسيّت و امثال اينها مثلا در تعريف انسان كه مى‌گوئيم هو

الحيوان النّاطق نفس اينمهوم عارى از مشخّصات معقول اوّل است ولى‌