معلول و معلول مظهر و نماينده تفصيلى علّت مى‌باشد.

قوله: بمعنى انّ المدرك نوره الفعلى انبسط على كلّ المدركات: مقصود از نور فعلى‌

مدرك اضافه اشراقيّه نفس بر صور علميّه است كه نفس اين اضافه همان خلّاقيّت‌

و ايجاد آنها مى‌باشد.

قوله: بلا تجاف عن مقامه الشّامخ: يعنى بدون اينكه مدرك (بكسر راء) از

مقام شامخش تنزّل و تجافى پيدا كند.

قوله: متّحد مع المدرك فى مرتبته: كلمه « مدرك » بكسر راء بوده و ضمير در

« مرتبته » به مدرك بكسر راجع است.

قوله: المعقولات المرسلة المحيطة: عرفاء در قبال كواكب سبع سيّاره كه‌

وجودات فلكى هستند براى نفس كه وجودى است عنصرى هفت مرتبه قائل‌

شده‌اند:

1- طبع و آن مبدء حركات و سكنات است.

2- نفس و آن مبدء ادراكات جزئى است.

3- قلب كه مبدء ادراكات كلّى است.

4- روح كه وجودى است صاحب ملكه بسيطه خلّاقه كه توسط آن‌

تفاصيل امور معلوم مى‌شود.

5- سرّ و آن مرتبه‌اى است از نفس باعتباراند كاك تفاصيل در عقل‌

فعّال.

6- خفى و آن مرتبه ديگرى است از نفس بملاحظه فناء امور در مقام‌

و احديّت و فيض اللّه المقدّس.

7- اخفى و آن مرتبه فناء تفاصيل است و در مقام احديّت و فيض اللّه‌

الاقدس.

قوله: لا معه فى مرتبة السّرّ و الخفىّ: ضمير در « معه » به عقل راجع است و

مقصود از « سرّ » در اينجا حاقّ ذات النّفس و مرتبه غيب الغيوب كه همان عالم‌

احديّت الذّاتيّه است مى‌باشد.