قوله: فى الثّانى: مقصود از « الثّانى » اتّحاد معقول با عقل مى‌باشد.

قوله: لا قوام و لا ظهور له: ضمير در « له » به نور فعلى راجع بوده و اين‌

عبارت تفسير است براى معناى حرفى مقصود اينستكه مدرك بكسر (راء) اضافه‌

اشراقيّه دارد بمدرك (بفتح راء) همانطورى كه واجب تبارك و تعالى نسبت‌

بممكنات چنين اضافه‌اى دارد.

قوله: و بين المراتب اصل محفوظ: مراد از مراتب، مراتب مدرك (بالكسر)

است و آن نيز هفت مرتبه است كه حكماء در قبال اصطلاح عرفاء گفته‌اند و آنها

عبارتند از:

1- عقل هيولانى.

2- عقل بالملكه.

3- عقل بالفعل.

4- عقل مستفاد.

5- عالم محو (مقام توحيد افعالى).

6- مقام توحيد صفاتى.

7- مقام توحيد ذاتى.

كه در تمام اين مراتب اصلى محفوظ است كه آن مدرك باشد

همچنانكه وجود و نور در تمام مراتب منحفط مى‌باشد.

قوله: و سنخ باق كالنّفس: مرحوم محقّق آشتيانى در ذيل اين عبارت‌

فرموده:

جهت آنكه مصنّف (ره) فرموده: كالنّفس اينستكه كلام در اتّحاد مدرك‌

بكسر با مدرك بفتح مخصوص به نفس نبوده بلكه در هر مدركى نسبت بهر

ادراكى جارى مى‌شود حتّى قائلين باتّحاد عاقل و معقول در علم بارى تعالى نيز

باين مرام و مسلك معتقد شده‌اند.

و مقصود از اتّحاد در تمام اين مراتب و موارد شيئ واحدى است و آن‌

اينكه كثرت در وحدت منطوى است و وحدت در كثرت ظهور پيدا كرده پس اصل‌