شرح فارسى:

توضيح‌

اين سه عبارت اشاره به امثله اين سه قولى است كه از صدر بحث تا

باينجا نقل شده بنابراين در عبارت اوّل كلمه « الحصص » و در عبارت دوّم‌

« الافراد الخارجيّة» و در عبارت سوّم « المراتب الخارجيّة» مبتداء بوده و

« كبياض » در اوّل و « كالاجناس » در ثانى و « كمراتب » در عبارت سوّم خبر

مى‌باشند.

قوله: كبياض هذا الثّلج و ذاك و ذلك في الخارج: كلمه « فى الخارج»

ممكنست ظرف باشد براى « بياض » كه مضاف به « هذا الثّلج» مى‌باشد در

اينصورت تشبيه حصص ذهنيّه كه همان حصص وجود باشد به حصص خارجيّه‌

يعنى بياض هذا الثّلج و ذلك الخ از قبيل تشبيه معقول بمحسوس مى‌باشد.

و ممكنست كلمه مزبور ظرف براى « هذا الثّلج» و ذاك و ذلك الثّلج‌

بوده كه مضاف اليه « بياض » مى‌باشند در اينصورت مشبّه و مشبّه به هر دو امر

ذهنى و معقول بوده لا جرم تشبيه از قبيل تشبيه معقول بمعقول است چنانچه اين‌

نكته را مرحوم محقّق آملى در « درر » متذكّر شده‌اند.

قوله: حيث انّها متماثلة متّفقة فى اللّوازم: ضمير در « انّها » به افراد ثلج راجع‌

است و حاصل كلام آنكه:

همانطورى كه بياض اين يخ و آن يخ با هم متماثل و در لوازم متّفق‌

مى‌باشند همچنين وجود اين ماهيّت و آن ماهيّت با يكديگر متماثل و در لوازم‌

متّفق مى‌باشند.

شرح عربى: و قد اشرنا فى هذا البيت الى قولين:

احدهما: المذهب المنسوب الى ذوق المتألّهين القائلين بوحدة الوجود و

كثرة الموجود بمعنى المنسوب الى الوجود فانّهم قالوا حقيقة الوجود قائمة

بذاتها و هى واحدة لا تكثّر فيها بوجه من الوجوه و انّما التّكثّر فى‌