افكار كسانى دانسته كه در علم الهى توغّل و خوض دارند ولى مرحوم مصنّف اين‌

نسبت را تكذيب كرده و ساحت متألّهين را از اين رأى مبرّا مى‌داند فلذا در شرح‌

تعبير بزعم نمود.

قوله: اى التّوغّل فى العلم الالهى: اين عبارت تفسير است براى « تألّه » يعنى‌

متألّهين كسانى هستند كه در علم الهى توغّل نموده و بسيار در آن مى‌انديشند.

قوله: فالتّاء للمبالغة: يعنى « تاء » در « تألّه » براى دلالت بر مبالغه است.

قوله: كما فى تطبّب: يعنى زياد در علم طبّ تعلّم نمود.

شرح عربى: و الحصص الذّهنيّة كبياض هذا الثّلج و ذاك و ذلك فى الخارج حيث‌

انّها متماثلة متّفقة فى اللّوازم.

و الافراد الخارجيّة المتخالفة على مذهب المشّائين كالاجناس العالية

المتفاوتة بنفس ذواتها البسيطة.

و المراتب الخارجيّة على مذهب الفهلوتين كمراتب الانوار المتفاوته كما فى‌

النّظم.

ترجمه:

امثله اقوال سه‌گانه رأى اشراقيّين، حكماء مشّاء و متكلّمين‌

حصص ذهنيّه مانند: بياض اين يخ و بياض آن يخ و بياض آنديگرى كه‌

هر سه در خارج مى‌باشند چه انكه هر سه با هم متماثل و در لوازم متّفق هستند.

و افراد خارجيّه‌اى كه بمذهب مشّائين با هم اختلاف دارند نظير اجناس‌

عاليه كه تفاوتشان بنفس ذوات بسيطه آنها است.

و مراتب خارجيّه بعقيده فهلويّون مانند انوار متفاوته همانطوريكه در نظم‌

آورديم.