نكته اوّل‌

هيئآت موضوعه بر دو قسم هستند:

الف: هيئتى كه براى معانى مفرده وضع شده نظير هيئت مشتقّات همچون هيئت فعل و اسم فاعل و اسم مفعول و اسم تفصيل و ساير مشتقّات.

ب: هيئتى كه براى معانى مركّب وضع و جعل شده مانند هيئت تركيبيّه بين فعل و فاعل كه براى اسناد حدث به فاعل وضع شده يا نظير هيئت تركيبيّه‌اى كه بين مبتداء و خبر بوده و براى افاده حمل خبر بر مبتداء جعل گرديده و يا مثل هيئت تقديم مفعول بر فعل كه بمنظور افاده حصر و اختصاص قرار داده شده است.

نكته دوّم‌

اختلافى است مشهور و معروف و آن اينستكه:

مركّبات و جملات غير از وضع مفردات و هيئتشان جداگانه و بطور عليحدّه آيا وضع ديگرى كه مربوط به نفس مركّب باشد داشته يا چنين نيست؟

مثلا در جمله: زيد قائم از نظر تمام حضرات دو وضع قطعى و حتمى است:

1- وضع شخصى كه در مفردات و مادّه اين جمله است يعنى وضع « زيد » و « قائم » .

2- وضع نوعى كه در هيئت تركيبيّه بين « زيد » و « قائم » بوده كه طبق آنچه در بالا اشاره شد براى افاده حمل « قائم » بر « زيد » مى‌باشد.

حاصل غير از ايندو وضع بايد ديد آيا نفس جمله « زيد قائم» با در نظر گرفتن مادّه و هيئتش بطور عليحدّه و جداگانه وضع ديگرى دارد يا غير از وضع شخصى مادّه و نوعى هيئتش وضع ديگرى ندارد.

برخى آنرا اثبات نموده و مشهور آنرا منكر شده‌اند.

مرحوم مصنّف به تبعيّت از محقّقين از علماء مى‌فرمايد:

هيچ احتياج و نيازى به وضع جمل و مركّبات نبوده بلكه بدون قائل شدن بآن معناى مراد و مقصود را مى‌توان از آنها استفاده كرد بنابراين نه تنها نيازى بآن‌