قد سلما: صله و عائد است براى « ما ».

من شبه: جارّ و مجرور، متعلّق است براى « سلما » ، مضاف.

الحرف: مضاف اليه براى دو شبه.

كارض: جارّ و مجرور متعلّق است به استقرّ و خبر است براى مبتداء محذوف و تقدير كلام چنين است: و ذلك يكون كارض.

و سما: معطوف است به « ارض ».

ترجمه:

و اسماء معرب آنهائى هستند كه از شباهت به حروف سالم باشند مانند دو كلمه « ارض » و « سما ».

شرح عربى:

و معرب الاسماء، اخّره، لانّ المبنىّ محصور بخلافه، لانّه ما قد سلما من شبه الحرف السّابق ذكره كارض و سما بضمّ السّين احدى لغات الاسم و البواقى:

اسم: بضمّ الهمزه و كسرها.

و سم: بضمّ السّين و كسرها.

و سمى: كرضى.

و قد نظمتها فى بيت و هو:

ترجمه و شرح:

اسماء معرب‌

مصنّف گويد:

اسماء معرب عبارتند از كلماتيكه از شباهت به حرف سالم باشند مانند ارض و سما.

شارح گويد:

اينكه مصنّف بحث از معرب را مؤخّر از مبنىّ قرار داد جهتش آنستكه:

مبنىّ عددش محصور و معدود بوده بخلاف معرب كه مصاديق آن بسيار