قوله: لكن عارضها لزومها الاضافة: ضمير منصوبى در « عارضها » به شباهت و در « لزومها » به اىّ راجع است.

شرح عربى:

و يكفى فى بناء الاسم شبهه بالحرف من وجه واحد بخلاف منع الصّرف، فلابدّ من شبهه بالفعل من وجهين.

و علّله ابن الحاجب فى اماليه بانّ الشّبه الواحد بالحرف يبعّده عن الاسميّة و يقرّبه ممّا ليس بينه و بين الاسم مناسبة الّا فى الجنس الاعمّ و هو كونه كلمة.

و شبه الاسم بالفعل و ان كان نوعا آخر الّا انّه ليس فى البعد عن الاسم كالحرف.

و فهم من حصر المصنّف علّة البناء فى شبهه الحرف فقط عدم اعتبار غيره و سبقه الى ذلك ابو الفتح و غيره و ان قيل انّه لا سلف له فى ذلك.

ترجمه و شرح:

وجه مبنى شدن و عدم انصراف اسم‌و بيان فرق بين ايندو

شارح گويد:

در مبنى شدن اسم كافيست كه آن تنها از يك جهت بحرف شباهت پيدا كند بخلاف آنكه غصر منصرف بشود چه آنكه در عدم انصرافش لازمست از دو جهت بفعل شبيه باشد.

تعليل ابن حاجب در كتاب امالى‌

ابن حاجب علّت فرق مذكور را اينطور تقرير كرده است.

در بناء اسم كافيست كه آن صرفا از يك جهت بحرف شباهت پيدا كند چه آنكه همين قدر از شباهت آنرا از اسميّت دور و به چيزى كه بين آن و