در حالت مذكور راجع است.

شرح عربى:

و الفعل ينقسم الى ثلاثه اقسام: مضارع و ماض و امر.

ذكر المصنّف علاماتها مقدّما المضارع و الماضى على الامر، للاتّفاق على اعراب الاوّل و بناء الثّانى و الاختلاف فى الثّالث.

و قدّم الاوّل لشرفه بالاعراب فقال: فعل مضارع بلى لم كيشم اى يقع بعد « لم » فانّه يقال فيه لم يشم.

ترجمه و شرح:

تقسيم فعل و بيان علائم اقسام آن‌

شارح گويد:

فعل به سه قسم تقسيم مى‌شود: مضارع، ماضى و امر.

و مصنّف ابتداء علائم مضارع و ماضى را بيان نموده و پس از آن به ذكر علائم امر مى‌پردازد و جهتش اينستكه ادباء اتّفاق دارند فعل مضارع معرب و ماضى مبنى است ولى در امر اختلاف دارند و چون امر اتّفاقى حكمش مسلّم و قطعى است لاجرم از اين حيث برموضوعى كه حكمش مورد اختلاف بوده و قطع و جزم بآن نيست ترجيح دارد فلذا مصنّف ماضى و مضارع را برامر مقدّم كرد و چون اعراب بربناء شرافت و فضيلت دارد مضارع را برماضى ترجيح داده و ابتداء بشرح حكم آن پرداخته و گفته است:

فعل مضارع پهلوى « لم » درمى‌آيد همچون « يشم ».

شارح گويد:

يعنى « يشم » بعد از « لم » واقع شده و گفته مى‌شود « لم يشم».

قوله: ذكر المصنّف علاماتها: ضمير مؤنّث در « علاماتها » به اقسام فعل راجع است.

قوله: مقدّما المضارع و الماضى على الامر: كلمه « مقدّما » بصيغه اسم فاعل و نصب آن از اينجهت است كه حال از « المصنّف » واقع شده.

قوله: للاتّفاق على اعراب الاوّل: مقصود از « الاوّل » فعل مضارع است كه‌