مفعولى به « احدها » راجع است.

قوله: بدل من اللّفظ بفعله: يعنى بدل من التّلفّظ بفعله.

قوله: ذكرهما فى الكافية: ضمير فاعلى در « ذكرهما » به مصنّف و ضمير مفعولى به مورد سوّم و چهارم راجع است.

متن: «142»

تجزيه و تركيب‌

واو: عاطفه‌

اخبروا: فعل ماضى، از باب افعال، صيغه جمع، ضمير بارز فاعل آن مى‌باشد.

باثنين: باء جارّه بمعناى مصاحبت است و كلمه « اثنين » مجرور بآن بوده و جار و مجرور متعلّق است به « اخبروا ».

او: عاطفه‌

باكثرا: معطوف است به « اثنين » و الفش الحاقى است.

عن: از حروف جارّه‌

واحد: مجرور به « عن » و جار و مجرور متعلّق است به اخبروا.

كاف: حرف جارّ و مجرورش كه « قولك » باشد محذوف است.

هم: ضمير منفصل مرفوع، صيغه جمع، مبتداء.

المباحث النحويه شرح سيوطى ؛ ج‌1 ؛ ص469

اة: جمع سرى بفتح سين و كسر راء و تشديد ياء بمعناى شريف، خبر اوّل براى « هم ».

شعراء: جمع شاعر، خبر دوّم براى « هم ».

ترجمه:

و از مبتداء واحد با دو يا بيشتر از آن خبر مى‌دهند مانند: هم سراة، شعراء.