ترجمه و شرح:

تنبيه و تبصره‌

نقل عبارت ابن حاجب‌و انتقاد مصنّف بآن و اشكال شارح به مصنّف‌

شارح گويد:

ابن حاجب بجاى عبارت مصنّف در اينجا كه گفته: كذا اذا عاد عليه مضمر الخ عبارت را اينطور آورده:

او لمتعلّقه ضمير فى المبتداء يعنى يكى ديگر از موارد تقديم خبر برمبتداء آنجائى است كه در مبتداء ضميرى باشد كه بمتعلّق خبر رجوع كند.

مصنّف در كتاب « نكت » كه شرح برمقدّمه ابن حاجب است گفته:

اين عبارت از اين حاجب برمتعلّم دشوار بوده و معنا از آن بسادگى فهميده نمى‌شود و اگر مصنّف (يعنى ابن حاجب) عبارت را اينطور مى‌گفت: او كان فى المبتداء ضمير له يعنى يا در مبتداء ضميرى كه بخبر راجع است وجود داشته باشد، كافى بوده و مقصود ابن حاجب را مى‌رساند، تمام شد كلام مصنّف در كتاب نكت.

شارح گويد:

شما خود شاهد و ناظر هستيد كه در عبارت مصنّف اينجا غلاقت و صعوبتى كه وجود دارد بمراتب از عبارت ابن حاجب بيشتر بوده و ضمائر بسيار كه در آن آمده موجب گره‌دار شدن آن گرديده و در نتيجه فهم معنا از آن بسيار دشوار و سخت گرديده است در حاليكه مصنّف مى‌توانست عبارت را خيلى ساده‌تر بيان كرده مثلا همان الفاظ در كتاب كافيه را آورده و بگويد:

يعنى و اگر از مبتداء ضميرى بخبر رجوع كند اين امر موجب آن مى‌شود كه مبتداء مؤخّر گردد.