شرح عربى:
و الاصل فى الاخبار ان تؤخّرا، لانّها وصف فى المعنى للمبتدأت، فحقّها التأخير كالوصف.
و جوّزوا التّقديم، لها على المبتدأت، اذ لا ضررا حاصل بذلك.
و فهم من كلامه انّ الاصل فى المبتدءات التّقديم.
ترجمه و شرح:
قاعده اصلى در خبر
مصنّف گويد:
اصل در خبرها آنستكه مؤخّر واقع شوند.
شارح گويد:
دليل آن اينستكه اخبار در واقع براى مبتداءها صفت مىباشند و قاعده در باب صفت و موصوف آنستكه صفت را مؤخّر از موصوف مىآورند.
مؤلّف گويد:
مرحوم نجم الائمّه علّت تقديم مبتداء و لزوم تأخير خبر را به بيان ديگرى توضيح داده و فرموده است:
اصل در مبتداء تقديم و در خبر تأخير است زيرا مبتداء محكوم عليه بوده و بديهى است كه محكوم عليه لازم است قبل از حكم وجود يابد.
قاعدهى ثانوى در خبر
ادباء در جائى كه ضررى پيش نيايد تقديم خبر را تجويز كردهاند.
يعنى حضرات تقديم اخبار برمبتداءها را تجويز نموده ولى مشروط باينكه بواسطه تقديم ضررى حاصل نشود.
مقصود از ضرر « لبس » و اشتباه خبر با مبتداء است يعنى در هرموردى كه اين محذور لازم بيايد از تقديم خبر ممنوع هستيم مثلا اگر مبتداء و خبر هردو