مفعولى در « يتحمّله » به ضمير راجع است.

قوله: فهو ذو ضمير: ضمير « هو » به خبر راجع است.

قوله: مستتر فيه: ضمير در « فيه » به خبر عود مى‌كند.

قوله: هذا اذا لم يرفع الخ: مشار اليه « هذا » استتار ضمير در خبر مشتقّ مى‌باشد.

المباحث النحويه شرح سيوطى ؛ ج‌1 ؛ ص408

قوله: فان رفعه: ضمير فاعلى در « رفعه » به خبر مشتقّ راجع بوده و ضمير مفعولى به اسم ظاهر عود مى‌كند.

قوله: لم يتحمّل: يعنى لم يتحمّل الخبر الضّمير.

قوله: و ان جرى الخ: كلمه « واو » عاطفه بوده و لفظ « ان » بكسر همزه تا شرطيّه باشد و جمله شرطيّه معطوف است به جمله شرطيّه اذا لم يرفع الخ.

قوله: على من هوله: ضمير « هو » به خبر و ضمير مجرورى در « له » به « من » راجع است كه مقصود از آن مبتداء مى‌باشد.

قوله: و الّا: يعنى و اگر جارى برمبتداء نشده باشد.

قوله: فله حكم: ضمير در « له » به خبر راجع است.

قوله: ذكره بقوله: ضمير فاعلى در « ذكره » و ضمير مجرورى در « بقوله » به مصنّف راجع بوده و ضمير منصوبى در « ذكره » به حكم عائد است.

متن: «122»

تجزيه و تركيب‌

ابرزنه: فعل امر و ضمير « انت » فاعلش و ضمير متّصل بآن مفعولش مى‌باشد كه به ضمير راجع است.

مطلقا: حال است از ضمير مفعولى.

حيث: ظرف مكان، متعلّق به « ابرزنه » ، مضاف.