خبر مأوّل بمشتقّ نظير: هذا اسد كه اسد در تأويل « شجاع » كه صفت مشبّهه است بوده قهرا ضمير در آن قابل استتار مى‌باشد.

و در تفسير « مستكن » مى‌گويد:

اينكلمه يعنى مستتر پس منظور مصنّف آنست كه در خبر مشتقّ مفرد ضمير مستتر مى‌باشد.

ناگفته نماند كه اينحكم در وقتى است كه خبر مشتقّ واجد دو شرط باشد:

الف: آنكه اسم ظاهر را رفع نداده باشد مانند مثال مزبور زيرا در صورت رفع اسم ظاهر ديگر در آن ضمير مستتر نمى‌باشد مانند: زيد ضارب ابوه كه در « ضارب » ضمير نبوده بلكه « ابوه » فاعل آن مى‌باشد.

ب: آنكه خبر مشتقّ مزبور بركسيكه براى آن آورده شده جارى شده باشد مانند: زيد ضارب.

چه آنكه « ضارب » را براى « زيد » آورده و قصد اخبار از اين صفت و خصوصيّتى است كه در وى مى‌باشد لذا در « ضارب » حتما ضميرى است كه به « زيد » راجع است.

و اگر خبر مشتقّ اينچنين نبوده و پس از مبتدائى كه ذكر شده معنايش براى آن نباشد در اينجا حكم عليحدّه دارد كه مصنّف در بيت بعدى بآن اشاره نموه است.

قوله: و المراد به: ضمير در « به » به جامد راجع است.

قوله: ما ليس صفة بتضمّن معنى فعل و حروفه: كلمه « يتضمّن » صفت است براى « صفة » و ضمير در آن به صفة راجع بوده و ضمير در « حروفه » به فعل عائد است.

قوله: او ما هو بمعناه: يعنى آنچه در معناى فعل است همچون اسم فاعل و اسم مفعول و اشباه ايندو.

قوله: الى انّه يتحمّله: ضمير در « انّه » به خبر جامد راجع بوده و ضمير