حروفى است كه اصل ساختمان فعل را تشكيل مى‌دهند همچون:

ض، ر، ب در ضرب و ن، ص، و در نصر.

مؤلّف گويد:

از كلام شارح اينطور استفاده مى‌شود كه صفت آنستكه هم معناى فعل و هم حروف آنرا داشته باشد بنابراين كلمه‌اى كه تنها معناى فعل را در برداشته باشد همچون « هذا » كه بمعناى « اشير » بوده يا رويد كه بمعناى « امهل » مى‌باشد صفت نبوده و از جوامد بحساب آمده لاجرم از ضمير رابط خالى و مجرّد هستند.

سپس در ذيل « فارغ » مى‌گويد:

يعنى خبر جامد از ضمير خالى مى‌باشد.

و اين البتّه رأى اهل بصره است و دليلشان اينستكه:

متحمّل بودن خبر بضمير فرع براينستكه بتواند اسم ظاهر را بنابر فاعليّت رفع دهد و اين معنا منحصرا در فعل و آنچه بمعناى آن هست مى‌باشد.

ولى اهل كوفه معتقدند كه خبر جامد مشتمل برضمير بوده همانطوريكه مشتقّ اينطور است.

خبر مشتقّ و حكم آن‌

مصنّف گويد:

و اگر خبر مشتقّ باشد پس صاحب ضميرى است كه در آن مستكن مى‌باشد.

شارح گويد:

مقصود اينستكه:

اگر خبر مفرد مشتقّ يا مأوّل بآن بود حتما مشتمل برضميرى است كه بمبتداء برگردد.

خبر مشتقّ مانند: زيد ضارب كه ضمير « هو » در « ضارب » مستتر بوده و به زيد راجع است.