ضمير محذوف مبتداء بوده و خبرش آنچه در صله ذكر گرديده مى‌باشد.

و بهرتقدير آنچه از عبارت مصنّف در ارتباط با معرب شدن « اىّ » استفاده مى‌شود صورى است كه در ذيل ذكر مى‌گردند:

الف: اىّ اضافه شده و صدر صله‌اش ضمير مذكور باشد مانند: يعجبنى ايّهم عالم.

ب: اىّ اضافه نشده و صدر صله‌اش محذوف باشد مانند: يعجبنى اىّ عالم كه تقدير كلام اىّ هو عالم مى‌باشد.

ج: اىّ اضافه نشده و صدر صله‌اش مذكور باشد مانند: يعجبنى اىّ هو عالم.

بنابراين اگر اىّ اضافه شده و صدر صله‌اش محذوف باشد معرب نبوده بلكه مبنى مى‌گردد.

وجه مبنى شدن اىّ‌

در وجه مبنى شدن اىّ در اينحالت برخى چنين گفته‌اند:

در صورتيكه اىّ مضاف و صدر صله‌اش ضمير محذوب باشد شباهتش بحروف تأكيد مى‌شود زيرا احتياج اىّ به ضمير محذوف امر مسلّم و قطعى است از اينرو جنبه نزديك شدن اىّ بحرف برجانب اسميّتش غلبه پيدا كرده و بدين ترتيب اىّ مبنى مى‌شود.

مقاله شارح در انتقاد به‌وجه مذكور

شارح مى‌گويد:

اين علّت در حالت دوّم يعنى صورتيكه اىّ غير مضاف بوده و صدر صله‌اش محذوف مى‌باشد وجود دارد پس طبق تقرير مذكور بايد اىّ را در اينحال مبنى دانست در حاليكه مستدلّ بآن قائل نيست و شاهد ما براين انتقاد